Prevenier, Walter

Academische carrière

Walter Prevenier werd op 25 september 1934 geboren te Zelzate. Na studies geschiedenis aan de Gentse Rijksuniversiteit (doctoraat in 1962) en aan de Ecole des Chartes en de Sorbonne (1959-1960) werd hij in Gent achtereenvolgens assistent, werkleider, docent en vanaf 1971 gewoon hoogleraar, titularis van de leerstoel ‘hulpwetenschappen en methodologie van de geschiedenis’. Parallel was hij ook deeltijds docent aan de Vrije Universiteit Brussel. Prevenier was net als zijn leermeester Hans van Werveke Van Werveke, Hans
Lees meer mediëvist maar doceerde aan grote groepen studenten uit diverse faculteiten het eerstejaarsvak ‘inleiding tot de historische kritiek’. Als lesgever heeft hij generaties studenten op de weg van het kritisch denken begeleid. In zijn universiteit was hij decaan van de faculteit Letteren en Wijsbegeerte (1984-1986) en lid van de Raad van Beheer (1989-1992). Op 1 oktober 1999 ging hij met emeritaat. Hij bekleedde diverse leeropdrachten aan buitenlandse universiteiten, voornamelijk in de Verenigde Staten.

De waarde van zijn wetenschappelijke werk werd onder meer erkend in zijn verkiezing tot lid van de Koninklijke Vlaamse Academie voor Wetenschappen en Kunsten (KVAB) Koninklijke Academie voor Wetenschappen, Letteren en Schone Kunsten van België
Lees meer in 1985 en tot lid van de Koninklijke commissie voor geschiedenis in 1981 en in het buitenland als lid van de Commission internationale de diplomatique in 1973 (hij werd voorzitter in de jaren 1996-2001).

Verenigingsleven en maatschappelijk engagement

In de context van de Vlaamse beweging dient zijn engagement in de liberale en vrijzinnige Vrijzinnigheid
Dit artikel belicht de relatie tussen de Vlaamse beweging en de vrijdenkersbeweging van de 19de eeuw tot nu. Lees meer organisaties te worden vermeld. In de voetsporen van zijn Gentse mentor Hans van Werveke voltrok die zich essentieel in de context van het liberale Willemsfonds Willemsfonds
Het Willemsfonds (1851-heden) is een liberaal-vrijzinnige culturele vereniging en drukkingsgroep die het gebruik van het Nederlands promoot en ondersteunt. Lees meer . Hij was nationaal secretaris van het liberale cultuurfonds genaamd naar Jan-Frans Willems Willems, Jan Frans
Jan Frans Willems (1793-1846), de “vader van de Vlaamse beweging”, was dichter, polemist, filoloog, tekstediteur en initiatiefnemer of lid van tal van academies en genootschappen in binne... Lees meer tussen 1965 en 1979, een periode die grotendeels samenvalt met die waarin zijn Gentse collega proximus de historicus mediëvist Adriaan Verhulst Verhulst, Adriaan
Adriaan Verhulst (1929-2002) was een Vlaamsgezinde liberaal die actief was in academische, culturele en politieke kringen. Hij was een mediëvist die beschikte over maatschappelijk engagem... Lees meer er tussen 1968 en 1984 voorzitter van was. De traditie dat Gentse historici, en dan vooral mediëvisten, in liberale Vlaamsgezinde organisaties actief waren gaat terug op de 19de en vroege 20ste eeuw met figuren als de jurist Julius Vuylsteke Vuylsteke, Julius
Lees meer , Hans van Werveke en Pieter Lambrechts Lambrechts, Pieter
Lees meer .

Toen in 1971 de Unie van Vrijzinnige Verenigingen van een feitelijke vereniging tot een vzw werd omgevormd behoorde Prevenier tot de stichtende leden. Hij was tot 1979 secretaris van deze Unie. De organisatie staat nu bekend onder de naam demens.nu, ze bundelt 37 verenigingen die de belangen van de vrijzinnigheid in Vlaanderen en Nederlandstalig Brussel Brussel
In de geschiedenis van de Vlaamse beweging speelde Brussel een unieke rol vanwege haar hoofdstedelijke functies, economische aantrekkingskracht en als symbool van verfransing, die zich v... Lees meer behartigen. Beide hoogleraren, Verhulst en Prevenier, waren ook uitgesproken geëngageerd in het Overlegorgaan van Vlaamse Verenigingen (OVV) Overlegcentrum van Vlaamse Verenigingen
Het Overlegcentrum van Vlaamse Verenigingen (OVV) werd officieel opgericht op 13 mei 1966 en overkoepelt een hele reeks Vlaamsgezinde organisaties en verenigingen van uiteenlopende (ideol... Lees meer . In de jaren 1973 tot 1979 was Prevenier lid van het hoofdbestuur van dit overlegcentrum. Samen andermaal met Verhulst was hij ook nauw betrokken bij het tot stand komen van het cultuurpact dat de belangen van de vrijzinnigheid, een minderheid tegenover de almachtige katholieke zuil, diende te beschermen. Daarnaast verzette hij zich ook tegen het Egmontpact Gemeenschapspact
Het Egmontpact of Egmontakkoord maakt samen met de Stuyvenbergakkoorden deel uit van het zogenaamde Gemeenschapspact, dat de definitieve pacificatie van de communautaire problemen tot doe... Lees meer in 1977.

Het maatschappelijke engagement van Walter Prevenier komt in de eerste plaats tot uiting in zijn activiteiten in de context van aan het liberalisme gelieerde persorganen en socio-culturele organisaties. Hij werd vanaf 1974 lid van de raad van de Stichting Het Laatste Nieuws, waarvan hij lange tijd voorzitter was en nu ere-voorzitter is. Als historicus was hij ook een drijvende kracht achter de uitbouw van het liberaal archief (nu: Liberas) in Gent, waar een deel van zijn persoonlijk archief wordt bewaard. Talrijke publicaties van Walter Prevenier behandelen aspecten van de geschiedenis van de vrijzinnigheid en van het liberalisme in Vlaanderen. Daarbij valt op hoe hij met inlevingsvermogen de impact van liberale persoonlijkheden in een belangrijke reeks portretten in gelegenheidspublicaties weet te schetsen. De vaststelling gaat zowel op voor de Lierse liberalen Arthur Vanderpoorten, Arthur
Arthur Vanderpoorten (1884-1945) was een Vlaamsgezinde liberale politicus uit het Pajottenland. Tijdens het interbellum speelde hij een belangrijke rol in de vernederlandsing van het onde... Lees meer en Herman Vanderpoorten Vanderpoorten, Herman
Herman Vanderpoorten (1922-1984) was een liberale, Vlaamsgezinde politicus. Hij was nauw betrokken bij de pogingen tot staatshervorming in periode van 1960 tot 1970 en was een van de arch... Lees meer , en meer voor de hand liggend betreffende de Gentse liberalen Paul Fredericq Fredericq, Paul
Paul Fredericq (1850-1920) was een vooraanstaande Gentse historicus, die als de officieuze ideoloog van het liberaal flamingantisme kan worden  omschreven. Als rector van de Gentse univer... Lees meer , Hans van Werveke, Adriaan Verhulst, Willy De Clercq De Clercq, Willy
Willy de Clercq (1927-2011) was een Vlaamse liberale politicus. Hij was een van de stichters en de eerste voorzitter van de Vlaamse Partij voor Vrijheid en Vooruitgang (PVV). Lees meer of nog ‘nationale’ figuren als Herman de Croo, Albert Maertens Maertens, Albert
Lees meer , enzovoort. Als bevoorrechte (oog)getuige bracht hij vanuit de coulissen de menselijke factor in ruime maatschappelijke en politieke processen naar voren, steeds getekend door zijn vrijzinnige en humanistische levensopvatting. Wie met hem heeft samengewerkt zowel in academische als in culturele en politieke organisaties kwam onder de indruk van zijn op verbinding en compromissen gerichte ingesteldheid.