Van der Hallen, Ernest

Persoon
Louis Vos (2023, aanvulling), Louis Vos (1998)

Ernest van der Hallen (1898-1948) was een romantische katholiek-Vlaamse auteur, redacteur van Boekengids en Lectuurrepertorium, later bibliotheekinspecteur. Hij was een mentor van de jeugd, die het zieltogende AKVS wilde redden door een oriƫntering naar de jeugdbeweging met openluchtleven, trekken en kamperen.

Pseudoniem
F. Van den Wijngaerdt
B. Raes
B. Van Dael-Grimby
J. Van den Wijngaert
J. Van den Wyngaerdt
Geboorte
Lier, 2 juni 1898
Overlijden
Lier, 24 februari 1948
Leestijd: 5 minuten

Ernest van der Hallen trok na zijn humaniora aan het Sint-Gummaruscollege te Lier, op 3 augustus 1918 naar het noviciaat van de paters minderbroeders in Turnhout, maar keerde om gezondheidsredenen met Pasen 1919 terug naar Lier. Van 1922 tot 1929 werkte hij in Antwerpen bij het Algemeen Secretariaat voor Katholieke Boekerijen Algemeen Secretariaat voor Katholieke Boekerijen
Het Algemeen Secretariaat voor Katholieke Boekerijen (ASKB) werd in 1922 op verzoek van kardinaal DƩsirƩ Mercier opgericht door de Antwerpse priester Joris Baers. De organisatie zou de ka... Lees meer
, zijn tijdschrift Boekengids en zijn Lectuur-Repertorium, terwijl hij toen zijn eerste boeken schreef. Van 1938 tot 1944 was hij inspecteur van de openbare bibliotheken in de provincie Antwerpen. Hoewel tijdens de oorlog zijn broer Alfred in Lier oorlogsburgemeester Oorlogsburgemeesters
De term ā€˜oorlogsburgemeestersā€™ verwijst naar de collaborerende burgemeesters die tijdens de Tweede Wereldoorlog werden benoemd en de hoeksteen vormden van de machtsgreep van het Vlaamsch ... Lees meer
werd, bleef Ernest buiten alle politiek, maar werd toch bij de bevrijding van september tot december 1944 geĆÆnterneerd. In februari 1945 werd hij uit zijn ambt van inspecteur ontslagen, maar in juni 1947 kreeg hij van de rechtbank eerherstel.

Jaren 1920: AKVS-vertrouwensman en ontluikend idealisme

Al tijdens de laatste humaniorajaren hielp Van der Hallen de Communiebonden Vlaanderen aan Christus opzetten, en na zijn terugkeer uit het noviciaat startte hij in Lier met het Secretariaat voor Katholieke Studentenarbeid dat de herlevende plaatselijke studentenbonden wilde coƶrdineren, een functie die vanaf 1919-1920 door het Leuvense secretariaat van het Algemeen Katholiek Vlaamsch Studentenverbond Algemeen Katholiek Vlaamsch Studentenverbond
Het Algemeen Katholiek Vlaams Studentenverbond (1903-1935) was de organisatorische vormgeving van de katholieke Vlaamse studentenbeweging: een jeugdbeweging met plaatselijke bonden van ka... Lees meer
(AKVS) werd overgenomen. Van der Hallen nam in juli 1920 de uitgave van het Antwerpse studentenmaandblad Storm Storm (1919-1921)
Storm/DeStorm (1919-1921) was een halfmaandelijks Antwerps katholiek studenten en scholierentijdschrift, dat verscheen (met verschillende ondertitels) als Storm van 15 april 1919 tot 15 s... Lees meer
over, maar moest de publicatie eind 1921 staken, toen ook Studentenarbeid zijn impact op de katholieke Vlaamse studentenbeweging Katholieke Vlaamse studentenbeweging
De Katholieke Vlaamse Studentenbeweging was de georganiseerde deelname van de katholieke studerende jeugd aan de Vlaamse beweging. Ze leverde daartoe met haar grote aanhang van ca. 1875 t... Lees meer
verloor.

Van der Hallen ontpopte zich als een romantische katholiek-Vlaamse idealist, die zocht naar authenticiteit, beĆÆnvloed werd door Romano Guardini, soms lichtjes dwepend bewogen werd door een evangelisch radicaal christendom, en die tegelijk een kwetsbare dromer en een temperamentvolle en strijdlustige persoonlijkheid was. Hij trad in de jaren 1920 soms op als spreker op AKVS-gouwdagen, gold als vertrouwensman van de AKVS-leiding in het Antwerpse, maar beperkte toen eigen initiatieven tot het Ć©Ć©nmalig inrichten van een Liturgisch studentencongres op 3 april 1925 te Lier.

Pas nadat hij in het weekblad Jong Dietschland Jong Dietschland (1926-1933)
Jong Dietschland (1926-1933) was een radicaal Vlaamsgezind en Groot-Nederlands weekblad met veel interesse voor kunst en literatuur en met aandacht voor de Nieuwe Orde-stromingen. Het bla... Lees meer
rubriekleider ā€˜Kunsten en Letterenā€™ was geworden raakte hij meer bij het toen al door de kerkelijke overheid beknotte AKVS betrokken, en wel als pleitbezorger van 'de jeugdbeweging', een oriĆ«ntering waarvoor hij inspiratie vond bij de Duitse Wandervogel en Quickborn. In De Blauwvoet De Blauwvoet (1920-1941)
De Blauwvoet (1920-1941) was het orgaan van het Algemeen Katholiek Vlaamsch Studentenverbond (AKVS), en van zijn opvolgers het Algemeen Katholiek Dietsch Studentenverbond (AKDS) en het Di... Lees meer
en in de AKVS- brochure Een nieuwe morgen (1928), riep hij het beeld op van ā€™jongens met mandolien en guitaar, het lied en de vertelling in de mond, het hart vol frisse jongensromantiek, die open en blij langs Gods wegen trekkend (...) de nieuwe jeugdā€˜ gestalte gaven. Onder Van der Hallens impuls werd de groene wandelkiel als niet-militaristisch AKVS-uniform ingevoerd, kwam er bij de nog aangesloten bonden meer aandacht voor trekken en kamperen in tenten en jeugdherbergen en werd dat alles rond het kampvuur geplaatst in het licht van ā€™een betere gemeenschap waar Orde heersen zal en Rechtvaardigheid onder de leden van onze stamā€˜.

Jaren 1930: Van Brieven aan een jonge vriend tot Volk

Van der Hallen verwoordde die droom vooral in Brieven aan een jonge vriend (1932), dat een meditatieboek werd voor de laatste AKVS'ers. Met Walter Bouchery Bouchery, Walter
Walter Bouchery (1908-1961) was een Antwerpse advocaat, die achtereenvolgens actief was in de studenten- en jeugdbeweging (AKVS en AVNJ). Na de oorlog zou hij in de Vlaamse beweging voora... Lees meer
lanceerde hij in 1932 een katholieke jeugdherbergcentrale Jeugdhuis Wiking, die in de zomer van 1933 al op zeven plaatsen een jeugdherberg had geopend. Hij zette zich ook achter het plan voor het AKVS-huis te Nijlen, waarvoor hij samen met Marcel Reynders Reynders, Marcel
Marcel Reynders (1898-1965) was een Vlaams journalist. Hij speelde in het interbellum als niet-student een belangrijke rol in het Leuvense Katholiek Vlaams Hoogstudentenverbond en in Ons ... Lees meer
van het Leuvense Katholiek Vlaams Hoogstudentenverbond Katholiek Vlaams Hoogstudentenverbond
Lees meer
(KVHV) geld bijeenbracht. Een werkkamp van vrijwilligers-studenten in de zomer 1933 kreeg het gebouw onder dak, zodat Van der Hallen met Pinksteren 1933 een toespraak kon houden bij de inwijding van het AKVS-Mariakapelletje aan de ingang van het terrein. Het studentenhuis werd echter niet afgewerkt. Het initiatief strandde in wantrouwen, ruzie en scheuring in de katholieke Vlaamse studentenwereld.

In september 1933 bleef Van der Hallen de AKVS-factie steunen die zich weigerde in te schakelen in het Verdinaso Verbond van Dietsche Nationaal Solidaristen
Het Verbond van Dietsche Nationaal Solidaristen (Verdinaso) (1931-1941) was een fascistisch geĆÆnspireerde beweging onder leiding van Joris van Severen, die een staats- en maatschappijherv... Lees meer
. In een vergeefse poging tot een akkoord te komen met het KVHV en de 'nieuwe studentenbeweging' van Piet Meuwissen Meuwissen, Piet
Piet Meuwissen (1909-1968) hervormde in 1932-34 als preses het Leuvense KVHV, steunde het AKVS bij de bouw van het Studentenhuis in Nijlen en streefde naar een verzoening tussen de Vlaams... Lees meer
pleitte hij in november 1933 voor een omvorming van AKVS tot een volstrekt apolitieke katholieke Vlaamse vormingsbeweging, die de sinds 1924 gevolgde Vlaams-nationalistische koers zou opgeven, maar in juni 1935 bracht hij besprekingen op gang met het Vlaamsch Nationaal Verbond Vlaamsch Nationaal Verbond
Het Vlaamsch Nationaal Verbond (VNV) (1933-1945) was een rechts-radicale Vlaams-nationalistische partij die tijdens de Tweede Wereldoorlog collaboreerde met de Duitse nationaalsocialistis... Lees meer
(VNV) om te komen tot Ć©Ć©n algemene jeugdbeweging met katholieke Vlaams-nationalistische grondslag.

Toen dat in november 1935 mislukte omdat Edgar Boonen Boonen, Edgar
Edgar Boonen (1912-1993) speelde vooral een rol in de Vlaamse beweging van 1933 tot 1940 als ā€˜leiderā€˜ van het AKVS, waarvan hij de autonomie wist te bewaren, om een Volksdietse koers te v... Lees meer
en Emiel Valkaert Valkaert, Emiel
Emiel Valkaert (1912-1979) speelde een belangrijke rol als organisatieleider van het AKVS dat in de jaren 1930 had af te rekenen met veroordeling door de bisschoppen en concurrentie van d... Lees meer
het AKVS buiten het VNV wilden houden en kozen voor een Volksdietse koers nam Van der Hallen ontgoocheld afscheid van het AKVS, dat volgens hem door zijn afwijzing een ā€™weinig glorieuze eindpuntā€˜ zette ā€™achter de vijfenzestigjarige studentenbewegingā€™.

Behalve bij de studerende jeugd speelde Van der Hallen halverwege de jaren 1920 ook een rol in de katholieke kunstbeweging De Pelgrim De Pelgrim
De Pelgrim was een katholieke kunstenaarsbeweging die in 1924 werd opgericht door Felix Timmermans, Ernest van der Hallen en Flor van Reeth. De beweging wilde het Vlaams-katholieke kunst... Lees meer
en op het einde van de jaren 1930 in het tijdschrift Volk Volk
Volk. Maandschrift voor Dietsche kunst en kultuur verscheen van 1935 tot 1941 als blad van Vlaams-nationalistische katholieken en ontwikkelde tijdens de eerste oorlogsjaren een ambigue ho... Lees meer
dat een verzamelpunt werd van volksgeoriƫnteerde en radicaal-rechtse jongeren. Na zijn dood bleef Van der Hallen een invloedrijk rolmodel, tot het einde van de jaren 1960 in katholieke Vlaamse jeugdbewegingskringen en tot vandaag in Vlaams-nationalistische jeugd- en vormingsorganisaties.

Werken

ā€“ Een nieuwe morgen, 1928.
ā€“ Liturgisch gebedenboek voor studenten, 1931.
ā€“ Brieven aan een jonge vriend, 1932.
ā€“ Een jongen uit Vlaanderen, 1934.
ā€“ J. van den Wyngaerdt (pseudoniem), Brieven aan Elckerlyck, 1947, 1967.

Literatuur

ā€“ A. Boni, Ernest van der Hallen. Een silhouet, 1950.
ā€“ B. Luykx, 'De wind waaitā€™ Ernest van de Hallen, begenadigde en jeugdleider, 1955, 1999.
ā€“ Gedenkboek Ernest van der Hallen. Voorman der jeugd, 1958
ā€“ L. Vos, Bloei en ondergang van het AKVS, Geschiedenis van de Katholieke Vlaamse Studentenbeweging 1914-1935, 2 dln., 1982.
ā€“ L. de Belder-Lambert, Lierse herinneringen aan Ernest van der Hallen, in: AKVS-Schriften, pp. 8-17.
ā€“ L. Vos, Een nieuwe jeugd (1931-1935), in: L. Vos, Idealisme en engagement. De roeping van de katholieke studerende jeugd in Vlaanderen (1920-1990), 2011, pp. 157-195.

Suggestie doorgeven

1973: JosƩ De Ceulaer (pdf)

1998: Louis Vos

2023: Louis Vos

Databanken

Inhoudstafel