Vandekerckhove, Robert

Vlaamsgezind student en notaris in Mechelen

Robert Vandekerckhove was het veertiende van zestien kinderen van een zelfstandig metser-aannemer, die ook katholiek gemeenteraadslid in Ingelmunster was. Hij werd tijdens zijn Latijn-Griekse humaniora aan het Sint-Amandscollege in Kortrijk (1929-1935) lid van de Katholieke Studentenactie – Jong Vlaanderen Katholieke StudentenActie
De Katholieke Studentenactie (KSA) was een (jeugd)beweging rond Katholieke Actie. Ze was gericht op scholieren en beschouwde zichzelf als een erfgenaam van de Katholieke Vlaamse Studenten... Lees meer . Tijdens zijn studies rechten en notariaat in Leuven werd hij lid van het Jong Volksche Front Jong Volksche Front
Het Jong Volksche Front was een West-Vlaamse Vlaamse studentenbeweging, die met bisschoppelijke goedkeuring de vroegere plaatselijke bonden van het Algemeen Katholiek Vlaamsch Studentenve... Lees meer en de opvolger daarvan, het Jeugdfront Jeugdfront
Jeugdfront was een politieke jongerenorganisatie in Vlaanderen, gesticht op 5 september 1937, en aanleunend bij de Katholieke Vlaamsche Volkspartij (KVV). Lees meer , waar hij redactiesecretaris werd van het tijdschriftje en er Jos de Saeger De Saeger, Jos
Jos de Saeger (1911-1998) voerde als CVP-politicus in Mechelen en als minister van Openbare Werken een beleid van economische expansie en ijverde als partijleider voor een verregaande fed... Lees meer ontmoette. Hij werd toen ook redactiesecretaris van Universitas, het blad van het Hoogstudentenverbond voor Katholieke Actie, en werd ondervoorzitter van de studentenorganisatie Politica, waarvan Gaston Eyskens Eyskens, Gaston
Gaston Eyskens (1905-1988) was een Vlaamsgezinde katholieke econoom en politicus, die onder andere eerste minister was ten tijde van de Koningskwestie en aan de basis lag van de eerste st... Lees meer toen voorzitter was. Hij was actief in de taalgrensactie Taalgrens
Het begrip ‘taalgrens’ verwijst in het algemeen naar een grens die twee bevolkingsgroepen die een verschillende taal spreken van elkaar scheidt en in het bijzonder naar de grens tussen he... Lees meer van Flor Grammens Grammens, Flor
Onderwijzer Flor Grammens (1899-1985) verwierf tijdens zijn leven grote bekendheid door zijn herhaalde en soms spectaculaire acties tegen de schendingen van de taalwetgeving. Lees meer . Hij studeerde in 1940 af, liep stage aan de balie van Kortrijk en startte een advocatenpraktijk. Hij engageerde er zich in de verzetsorganisatie Socrates, die hulp bood aan ondergedoken werkweigeraars. Hij sloot aan bij de groep- Tony Herbert Herbert, Tony
Tony Herbert (1902-1959) was een aanvankelijk radicaal Vlaams-nationalistische en vanaf medio jaren 1930 Belgischgezinde ingenieur en textielindustrieel met autoritaire opvattingen. Hij ... Lees meer . Deze studiekring had een krachtige katholieke partij in een sterke unitaire Belgische staat, met de koning als spilfiguur, voor ogen die evenwel tegemoet moest komen aan de Vlaamse verzuchtingen. De groep-Herbert was één van de discussie- en studiegroepen die de vernieuwing van de katholieke partij en haar omvorming tot Christelijke Volkspartij Christelijke Volkspartij
Lees meer (CVP) vlak na de oorlog voorbereid hebben, evenwel zonder de autoritaire insteek. Tot de groep behoorden latere toppolitici van de CVP, onder andere Théo Lefevre en Jos de Saeger, die in Mechelen actief was. In 1947 werd Vandekerckhove benoemd tot notaris in Mechelen.

Confrontatie met de Vlaamse kwestie als partijvoorzitter

Vlak na de bevrijding sloot Vandekerckhove zich aan bij de groep rond het weekblad Het Westen, die bestond uit vroegere leden van de Katholieke Arbeidersjeugd Katholieke Arbeidersjeugd
De Katholieke Arbeidersjeugd (KAJ) was een jongerenvereniging van de christelijke arbeidersbeweging en tegelijk een gespecialiseerde Katholieke Actiebeweging, opgericht in 1924 door de pr... Lees meer ,

het Jeugdfront en Universitas en dat bij de oprichting van de nieuwe christendemocratische partij de spreekbuis van de jongeren werd. Hij werd zowat de verbindingsman tussen de groep-Herbert, de in de steigers staande Christelijke Volkspartij (CVP) en de Vlaamse pers. Om de gelijkgezinde pers te versterken, steunde hij de oprichting van nv De Gids, die De Nieuwe Standaard en De Nieuwe Gids ging uitgeven. De contacten werden vergemakkelijkt toen Vandekerckhove in februari 1945 aangesteld werd als secretaris van het voorlopig organisatiecomité dat de partijhervorming moest aansturen en als de eerste algemeen secretaris van de CVP na de oprichting (tot 1947). Naast een strakke partijorganisatie legde hij de nadruk op de ledenwerving omdat volgens hem enkel zo een grote financiële onafhankelijkheid van de partij tegenover lobbygroepen gewaarborgd kon worden. Hoewel hij zelf als middenstandskandidaat gecatalogeerd was, stoorde het hem dat de eerste jaren na de oorlog de standsorganisatie de vernieuwing in politiek personeel en methodiek nog in veel steden en gemeenten en in de partijcenakels in de weg stond.

Vandekerckhove behoorde tot de rechtervleugel in de partij. Ideologisch steunde hij aanvankelijk de belgicistische strekking van Frans van Cauwelaert Van Cauwelaert, Frans
Frans van Cauwelaert (1880-1961) was een Vlaamsgezinde katholieke politicus, die een hoofdrol speelde in de vernederlandsing van het openbare leven in Vlaanderen. Van Cauwelaert lag in 19... Lees meer , en ook die van Tony Herbert voor een krachtige unitaire Belgische staat en een versterkte monarchie. Maar op het CVP-congres van 6 maart 1960 hield hij een voor die tijd gedurfde toespraak voor erkenning van de Vlaamse gemeenschap als culturele en politieke entiteit, weliswaar binnen België. Vlak daarna werd hij lid van de Groep der Acht Groep van Acht
De Groep van Acht bestond uit vier CVP-Kamerleden en vier CVP-Senatoren. Ze werd in 1960 opgericht om de Vlaamse actie beter te concerteren, zowel binnen de Vlaamse vleugel van de CVP, al... Lees meer , een pressiegroep van Vlaamse CVP-parlementsleden, die binnen de partij de Vlaamse kwestie nauwgezet opvolgde, de partij en de regering onder communautaire druk zette en daarvoor de gelijkgezinde pers sensibiliseerde.

In 1963 volgde Vandekerckhove zijn stadsgenoot Jos de Saeger op aan het hoofd van de Vlaamse partijvleugel. Beiden verdedigden de erkenning van de taal- en cultuurgemeenschappen en de vorming van cultuurraden op een partijcongres in 1964. Ze eisten ook de overheveling van de Franstalige sectie van de Leuvense universiteit naar Wallonië volgens de voorstellen van Jan Verroken Verroken, Jan
Jan Verroken (1917-2020) was een politicus voor de Christelijke Volkspartij. Hij was volksvertegenwoordiger en burgemeester van Oudenaarde en speelde een belangrijke rol in de totstandkom... Lees meer in 1968. Vandekerckhove was, samen met Jos de Saeger en minister Alfred Bertrand Bertrand, Fred
Mijnwerker Fred Bertrand (1913-1986) engageerde zich via de christelijke arbeidersbeweging na de Tweede Wereldoorlog in achtereenvolgens de Belgische en de Europese politiek. Sociaalecon... Lees meer namens de CVP lid van het Vast Overlegcomité, dat in april 1968 samengesteld werd in een poging de CVP en PSC bij de regeringsvorming van toen toch als één partij aan te dienen.

Toen de Vlaamse vleugel erkend werd als een autonome entiteit, koos het eerste congres van de zelfstandige CVP Vandekerckhove in april 1969 tot partijvoorzitter. In die functie protesteerde hij tegen de aanhoudende anti-Vlaamse standpunten van Belgischgezinde en Franstalige partijen. Tegelijk legde hij de nadruk op de verschillen tussen de CVP en de Volksunie Volksunie
Tussen 1954 en 2001 bepaalde de Volksunie (VU) als Vlaams-nationalistische partij mee de politieke evolutie in België, van unitaire staat tot federaal koninkrijk. Ze groeide uit tot de tw... Lees meer . Als partijvoorzitter nam hij Wilfried Martens met zijn CVP-Jongeren in bescherming toen die in de geest van 1968 verregaande Vlaamse eisen stelden en daarnaast pleitten voor een progressieve frontvorming met linkse christenen in andere partijen, inclusief pluralistische vrije scholen. Toen hij in december 1971 voorzitter van de Nederlandse Cultuurraad werd, steunde hij Wilfried Martens om hem als partijvoorzitter op te volgen.

CVP-senator en minister

Vandekerckhove werd in 1952 als lijstduwer verkozen tot Mechels gemeenteraadslid en werd in 1958 gecoöpteerd als senator. Hij was de eerste voorzitter (1971-1974) en lid (1974-1980) van de Cultuurraad voor de Nederlandse Cultuurgemeenschap Cultuurraad voor de Nederlandse Cultuurgemeenschap
Lees meer en droeg in hoge mate bij tot het aanzien daarvan. In de regeringen- Leo Tindemans Tindemans, Leo
De Vlaamse christendemocraat Leo Tindemans (1922-2014) leidde vier Belgische regeringen. Hij werd nadien CVP-voorzitter en later ook minister van Buitenlandse Zaken. Als minister van Geme... Lees meer (1974-1977) werd hij samen met de Waals grondwetspecialist François Perin Perin, François
François Perin (1921-2013) was decennialang als hoogleraar een briljant expert grondwettelijk recht en als militant wallingant een voorvechter van radicaal federalisme. Als zodanig had hi... Lees meer minister voor de Hervorming van de Instellingen. Zijn naam is verbonden aan de wet van 1 augustus 1974, die de gewestvorming tot 1980 vastlegde.

In 1975 organiseerde Vandekerckhove aan de Universiteit Antwerpen een colloquium waarop Vlaamse hoogleraren staatsrecht over de staatshervorming Staatshervorming
Tussen 1970 en vandaag werden zes staatshervormingen doorgevoerd die België omvormden van een unitaire in een federale staat met drie gewesten, het Vlaamse, het Waalse en het Brussels Hoo... Lees meer adviezen uitbrachten. Uit die confrontatie groeiden ideeën die de verdere ontwikkeling van Vlaanderen naar de federale staatsvorming bevrucht hebben. Hij lanceerde het idee van de persoonsgebonden aangelegenheden, waarbij de bevoegdheden van de cultuurgemeenschappen uitgebreid werden met aspecten van het op personen betrokken gezondheids- en welzijnsbeleid, zoals jeugdbescherming, zorg voor personen met een beperking en ouderenzorg en waardoor Vlaanderen meer kon doen voor de Vlamingen in Brussel Brussel
In de geschiedenis van de Vlaamse beweging speelde Brussel een unieke rol vanwege haar hoofdstedelijke functies, economische aantrekkingskracht en als symbool van verfransing, die zich v... Lees meer . In 1977 werd hij verkozen tot voorzitter van de senaat. Bij zijn plotse overlijden op 62-jarige leeftijd aan een hartaanval in 1980 verloor de CVP een gemeenteraadslid in Mechelen, haar voorzitter van de senaat, een gezaghebbend gewezen partijvoorzitter en oud-minister en een verdediger van een autonome Vlaamse staat in een Belgische confederatie.