Brans, Jan

Jan Brans werd tweetalig opgevoed en volgde middelbaar onderwijs aan het Klein Seminarie van Sint-Truiden Klein Seminarie van Sint-Truiden
Lees meer , waar hij actief was in een Vlaamsgezinde leerlingenbond en het Algemeen Katholiek Vlaamsch Studentenverbond Algemeen Katholiek Vlaamsch Studentenverbond
Het Algemeen Katholiek Vlaams Studentenverbond (1903-1935) was de organisatorische vormgeving van de katholieke Vlaamse studentenbeweging: een jeugdbeweging met plaatselijke bonden van ka... Lees meer . Hij studeerde vervolgens aan de KULeuven, waar hij in 1932 promoveerde tot doctor in de rechten en actief was in het Katholiek Vlaams Hoogstudenten Verbond Katholiek Vlaams Hoogstudentenverbond
Lees meer (KVHV).

Eerste stappen als publicist en journalist

In zijn studententijd engageerde Brans zich als propagandist en kandidaat in de Katholieke Vlaamsche Volkspartij Limburg Katholieke Vlaamsche Volkspartij van Limburg
De Katholieke Vlaamsche Volkspartij Limburg (KVVL) (1929-1936) werd door katholieke Vlaams-nationalisten in 1929 opgericht, haalde meteen parlementszetels en ging na de parlementsverkiezi... Lees meer en werkte hij mee aan het partijblad De Bilzenaar De Bilzenaar
De Bilzenaar (1890-1936) was een Vlaams-nationalistisch weekblad. Lees meer . Hij werkte toen ook al mee aan het tijdschrift Vlaanderen Vlaanderen (1922-1933)
Vlaanderen was een radicaal Vlaams-nationalistisch weekblad dat verscheen tussen 1922 en 1933. Het stond voor het grootste deel onder leiding van Robrecht de Smet en Josué de Decker. Het ... Lees meer en was redacteur van het Nederlandse tijdschrift Roeping Roeping
Roeping (1923-1975) was een Nederlands katholiek tijdschrift. Vanaf 1962 heette het Raam. Het blad toonde grote belangstelling voor de Vlaamse Beweging en telde meerdere Vlamingen in de ... Lees meer . Gedurende korte tijd werkte hij in 1933 als plaatsvervangend hoofdredacteur samen met Herman Vos Vos, Herman
Herman Vos (1889-1952) engageerde zich tijdens de Eerste Wereldoorlog in het activisme. Vanaf 1925 was hij parlementslid voor de Frontpartij. Toen het Vlaams-nationalisme zich in de jaren... Lees meer bij het Vlaams-nationalistische dagblad De Schelde De Schelde (1882-1940)
De Schelde (1882-1940) was een katholiek en Vlaamsgezind blad voor Temse en omstreken. Lees meer .

Van 1934 werkte Brans als advocaat in het bureau van Lode Craeybeckx Craeybeckx, Lode
Lode Craeybeckx (1898-1976) was een socialistische politicus, die zich in zijn jeugd engageerde in het activisme tijdens de Eerste Wereldoorlog. Hoewel hij later afstand nam van het radic... Lees meer te Antwerpen. Hij bleef meewerken aan tal van weekbladen en tijdschriften, waaronder Nieuw Vlaanderen Nieuw Vlaanderen (1934-1944)
Nieuw Vlaanderen (1934-1944) had als uitgangspunt de eentaligheid van Vlaanderen. Door zijn federalistische stellingname midden jaren 1930 was het blad radicaler dan de katholieke partij ... Lees meer en Volk en Staat Volk en Staat
Volk en staat (15 november 1936 - 3 september 1944) was een Vlaams-nationalistisch dagblad en orgaan van het Vlaamsch Nationaal Verbond. Het blad verscheen als opvolger van De Schelde (1... Lees meer , en was actief in de Volksuniversiteit Herman van den Reeck Volksuniversiteit Herman Van den Reeck
Volksuniversiteit Herman van den Reeck (1928-1940) was een in Antwerpen en Mechelen gevestigde Vlaams-nationalistische organisatie die voordrachten en filmavonden inrichtte en brochures p... Lees meer . Nagenoeg al zijn publicaties in verband met de Vlaamse beweging zijn ontstaan uit lezingen voor deze volksuniversiteit, voor het Algemeen Vlaams Hoogstudentenverbond Algemeen Vlaamsch Hoogstudentenverbond
Het Algemeen Vlaamsch Hoogstudentenverbond (AVHV) was een overkoepeling voor Vlaamsgezinde studentenverenigingen van verschillende universiteiten, gesticht door Leuvense en Gentse Vlaamse... Lees meer of uit artikelenreeksen. Deze brochures zijn anti-Belgisch. In Het zelfstandigheidsnationalisme in de Vlaamse beweging (maart 1940), een bundeling van artikels die eerder in Nieuw Vlaanderen verschenen, wijst Brans evenwel alle negativisme af en pleit hij voor een constructievere, federalistische Federalisme
Sinds het begin van de 20ste eeuw behoort federalisme tot het programma van eerst de Waalse en vervolgens ook de Vlaamse beweging. Vanaf 1970 is de transformatie van België van unitaire t... Lees meer richting.

Hoofdredacteurschap van Volk en Staat

In juni 1940 gaf Brans bij afwezigheid van de naar Frankrijk weggevoerde hoofdredacteur Antoon Mermans Mermans, Antoon
Lees meer de krant van het Vlaamsch Nationaal Verbond Vlaamsch Nationaal Verbond
Het Vlaamsch Nationaal Verbond (VNV) (1933-1945) was een rechts-radicale Vlaams-nationalistische partij die tijdens de Tweede Wereldoorlog collaboreerde met de Duitse nationaalsocialistis... Lees meer (VNV), Volk en Staat Volk en Staat
Volk en staat (15 november 1936 - 3 september 1944) was een Vlaams-nationalistisch dagblad en orgaan van het Vlaamsch Nationaal Verbond. Het blad verscheen als opvolger van De Schelde (1... Lees meer , opnieuw uit op de door de Duitse bezetter aangeslagen persen van Volksgazet Volksgazet
Volksgazet (1914-1978) was een Antwerps socialistisch dagblad, gesticht door Camille Huysmans en Willem Eekelers, dat regelmatig Vlaamsgezinde standpunten innam. Lees meer . Het initiatief werd door de VNV-leiding gehonoreerd door Brans aan te stellen als hoofdredacteur van een B-editie, terwijl Mermans hoofdredacteur werd van de meer populaire A-editie. In zijn bijdragen fulmineerde Brans tegen Joden en vrijmetselaars Vrijmetselarij
Lees meer en verheerlijkte hij Adolf Hitler. In zijn boek Bevolking en levensruimte der Nederlanden (1941) bepleitte hij de emigratie van Vlaamse boeren en de ‘verdietsing’ van Wallonië en Noord-Frankrijk, eerder dan de door bezetter gepromote kolonisatie van Oost-Europa.

In het VNV ontpopte Brans zich als een van de scherpste critici van de Duitsch-Vlaamsche Arbeidsgemeenschap Duitsch-Vlaamsche Arbeidsgemeenschap
De Duitsch-Vlaamsche Arbeidersgemeenschap (DeVlag) (1935-1945) was vóór de Tweede Wereldoorlog een organisatie van Vlaamse en Duitse studenten. Tijdens de oorlog ontpopte de DeVlag zich ... Lees meer (DeVlag). Al in juni 1941 bij een reis naar Duitsland waarschuwde hij ervoor dat de DeVlag zich met sterke Duitse steun bij de Vlaamse arbeiders opwierp als een concurrent van het VNV. Begin 1942 publiceerde Brans in Volk en Staat een artikelenreeks, later gebundeld in het boek De Rijksgedachte (1942), waarin hij een zelfstandige Vlaamse of Groot-Nederlandse Groot-Nederland
Groot-Nederland is een politiek en cultureel begrip dat respectievelijk staat voor een staatkundige vereniging van België of Vlaanderen met Nederland en de culturele en taalkundige samen... Lees meer staat in een Groot-Germaans rijk bepleitte. Het boek werd door de bezetter in beslag genomen. Brans botste geregeld met de Duitse censuur. In 1942 toen hij voor het VNV in Duitsland reisde, werd hij als persona nog grata uitgewezen.

Brans in Spanje

Toen hij in december 1943 voor een reportage naar Spanje Spanje
De 19de-eeuwse Vlaamse beweging cultiveerde een overwegend negatief beeld van Spanje als vreemde overheerser tijdens de 16de eeuw. In de loop van de 20ste eeuw ontstond daarnaast een acti... Lees meer ging, legde hij contacten met de agenten van de Belgische regering. Brans informeerde naar de voorwaarden tot onderhandelingen tussen het VNV en de regering. Hij had daartoe geen mandaat van de VNV-leiding gekregen. Bij een tweede reis naar Spanje keerde Brans niet meer terug. In Volk en Staat werd hij een vaandelvluchtige genoemd. Brans zelf beweerde dat de landing in Normandië een terugkeer naar België onmogelijk maakte, maar hij had zijn verblijf daarvoor lang genoeg gerekt. Brans werd korte tijd geïnterneerd, maar kwam al snel op vrije voeten en Spanje weigerde zijn uitlevering.

In België werd hij bij verstek ter dood veroordeeld in 1948. Vanuit zijn Spaanse ballingsoord werkte hij mee aan De Standaard De Standaard (1914-)
Het eerste nummer van het dagblad De Standaard verscheen op 4 december 1918. De krant was gedurende vele decennia hét blad bij uitstek van de katholieke Vlaamse beweging in al haar varian... Lees meer en Dietsche Warande en Belfort Dietsche Warande en Belfort
Dietsche Warande en Belfort was een Vlaams tijdschrift voor literatuur- en geestesleven. Het ontstond in 1900 door de samensmelting van de tijdschriften Dietsche Warande en Het Belfort.... Lees meer met bijdragen van kunsthistorische aard. Hij werkte van 1957 af ook mee aan 't Pallieterke 't Pallieterke
’t Pallieterke (1945-…) is een Vlaams-nationalistisch weekblad, dat aanvankelijk uiterst-rechts georiënteerd was en overwegend satirische bijdragen publiceerde, maar dat de afgelopen dece... Lees meer waarvoor hij onder meer de rubriek over Duitsland verzorgde (pseudoniem Rickert). Hij publiceerde verscheidene kunsthistorische studies, waarvan sommige in het Frans, Duits en Spaans vertaald zijn. Enkele zijn uitgegeven door het Davidsfonds Davidsfonds
Het Davidsfonds is een katholieke Vlaamse cultuurvereniging, die werd opgericht in januari 1875. Lees meer , onder andere De gevangene van Tordesillas, waarmee Brans de Professor A. Boonprijs 1962 van het Davidsfonds won. Brans bleef ook actief als geschiedschrijver.

In 1957 verhuisde hij naar Duitsland waar hij in dienst van het bedrijf Bayer trad.

Medestichter Vlaams Blok

Na strafvermindering kon Brans in 1968 terugkeren naar België. Hij had in 1967 ook zijn burgerrechten terug gekregen. Hij werd opnieuw politiek actief. In 1978 trad hij als adviseur op voor Karel Dillen Dillen, Karel
Karel Dillen (1925-2007) was, na een aanloop als radicaal Vlaams-nationalistisch spreker en publicist, de oprichter en eerste volksvertegenwoordiger van het Vlaams Blok. Hij zetelde in de... Lees meer . Hij bewerkte de fusie tussen de Vlaams-Nationale Partij Vlaams Nationale Partij (1977-1979)
Lees meer en de Vlaamse Volkspartij Vlaamse Volkspartij (1977-1979)
Lees meer en stond zo mee aan de wieg van het Vlaams Blok Vlaams Belang
Vlaams Belang is een radicaal-rechtse Vlaams-nationalistische partij, die in 1978 ontstond onder de naam ‘Vlaams Blok’, als verkiezingskartel van de Vlaamse Volkspartij en de Vlaams Natio... Lees meer in 1979 maar in 1981 nam hij uit onvrede met de gang van zaken ontslag In 1980 stichtte hij met Rudi van der Paal Van der Paal, Rudi
Rudi van der Paal (1925-2010) was in de eerste jaren na de Tweede Wereldoorlog een spilfiguur in Vlaams-nationale kringen. Hij werd later medeoprichter van de Volksunie, vastgoedmakelaar ... Lees meer de Vlaams- Nationale Debatclub Vlaams-Nationale Debatclub
De Vlaams-Nationale Debatclub organiseerde tussen 1980 en 2011 debatten over uiteenlopende onderwerpen. Lees meer .

Brans was de organisator van de Staf de Clercq De Clercq, Staf
Staf de Clercq (1884-1942) was een Vlaams-nationalistische politicus, die zijn politieke carrière begon als kamerlid voor de Frontpartij. Hij staat vooral bekend als stichter en eerste l... Lees meer -herdenking op 28 oktober 1979 te Dilbeek, een jaar nadat de gewezen VNV-leider door operatie-Delta van de Vlaamse Militanten Orde Vlaamse Militanten Orde (1971-1983)
Lees meer herbegraven was. Bij deze gelegenheid leerde Brans Mia Dujardin kennen met wie hij in 1980 in het huwelijk trad. Brans was een opgemerkte getuige in de televisiedocumentaire van Maurice de Wilde De Wilde, Maurice
Maurice de Wilde (1923-1998) was een onderzoeksjournalist van de Vlaamse openbare Radio en Televisie (VRT). Hij werd herhaaldelijk bekroond voor zijn reportages, waarvan er enkele belangr... Lees meer over de collaboratie.