't Pallieterke

Publicatie
Peter Verlinden (2023, herwerking), Bart De Wever (1998)

’t Pallieterke (1945-…) is een Vlaams-nationalistisch weekblad, dat aanvankelijk uiterst-rechts georiënteerd was en overwegend satirische bijdragen publiceerde, maar dat de afgelopen decennia evolueerde tot een conservatief-rechts Vlaamsgezind opinieweekblad. ’t Pallieterke heeft sinds 2020 ook een eigen nieuwssite www.palnws.be.

Volledige titel
't Pallieterke : Vrij en Vrank – Weekblad voor Mensen met een Goed Hart en een Slecht Karakter
Periode
1945
Leestijd: 16 minuten

Het eerste nummer van 't Pallieterke verscheen op 17 mei 1945. Stichter Bruno de Winter De Winter, Bruno
Lees meer
was op dat ogenblik journalist voor de Antwerpse krant Het Handelsblad. Daar had hij een rubriek die hij ondertekende met ‘t Pallieterke’. Dat was een expliciete verwijzing naar de figuur Pallieter van de gelijknamige roman van Felix Timmermans Timmermans, Felix
Felix Timmermans (1886-1947) is de auteur van een omvangrijk en veelgelezen oeuvre. Tot zijn bekendste romans horen Pallieter (1916) en Boerenpsalm (1935). Tijdens de Eerste Wereldoorlog ... Lees meer
uit 1916.

Medeoprichters waren Karel Polderman en Charles van Gool, die de publiciteit voor Het Handelsblad verzorgden en het beheer en de distributie van het nieuwe blad op zich namen. Het eerste jaar bleef Bruno de Winter de enige redacteur. 't Pallieterke werd gedrukt op de persen van Het Handelsblad totdat De Winter daar begin 1946 ontslag nam om voltijds aan zijn weekblad te werken. Van dan af werd het gedrukt bij de Nieuwe Antwerpse Volharding, later overgenomen door De Vlijt.

Vanaf het 30ste nummer, dat van 6 december 1945, verscheen de ondertitel ‘voor menschen met een goed hart en een slecht karakter’ en die zou nooit meer verdwijnen.

Beginjaren

‘t Pallieterke kende een spectaculaire start en zou eind 1945 een piekoplage gekend hebben van 58.000 exemplaren. Tegen het einde van de jaren 1940 stabiliseerde zich dat rond 30.000.

Het blad had meteen een eigen stijl gekenmerkt door bijtende en hekelende humor Humor
Humor en satire, geestigheid en spot, grappen en grollen, in literatuur, karikaturen, pers of kleinkunst..., zij hebben al spoedig de Vlaamse beweging begeleid, nu eens van dichtbij, dan... Lees meer
. De Winter nam geen blad voor de mond bij het aanklagen van personen of toestanden. Het blad gebruikte ook vaak de eerste persoon meervoud (‘wij’, ‘ons’) om een gevoel van verbondenheid met de lezers op te roepen. 't Pallieterke had duidelijk een Antwerpse inslag, maar was qua berichtgeving nooit een regionaal blad. In Antwerpen lag de verkoop het hoogst, in Limburg het laagst.

't Pallieterke nam stelling tegen de repressie Repressie
Lees meer
na de Tweede Wereldoorlog, die het zag als een ‘reusachtige anti-Vlaamse machinatie’. De eerste twee jaar ging bijna de helft van alle politieke artikels daarover en ook daarna bleef het nog jarenlang een belangrijk onderwerp. De Winter keurde wel de collaboratie Collaboratie
Collaboratie verwijst naar de samenwerking met de bezetter tijdens de Tweede Wereldoorlog, in casu van het Vlaams-nationalisme en een deel van de Vlaamse beweging. Lees meer
duidelijk af.

't Pallieterke was van meet af aan sterk christelijk, fel anticommunistisch, anti-links en rechts-radicaal Rechts-radicalisme
De rechts-radicale traditie begon toen het Vlaams-nationalisme in het interbellum koos voor Nieuwe Orde en collaboratie. Na de oorlog evolueerde radicaal-rechts in Vlaanderen van nostalgi... Lees meer
. Het blad neigde sterk naar het anti-parlementarisme: verkiezingen en de werking van het parlement werden meewarig tot misprijzend afgeschilderd met uitdrukkingen zoals ‘bollekenskermis’ en ‘profiterend personeel van de praatbarak’. In de periode van De Winter als hoofdredacteur doken er soms anti-Joodse Antisemitisme
Lees meer
accenten op.

Wat de Koningskwestie Koningskwestie
Constitutioneel, politiek en maatschappelijk vraagstuk rond de persoon en de houding van koning Leopold III tijdens de Tweede Wereldoorlog. Lees meer
betrof, stond 't Pallieterke pal achter Leopold III van Saksen-Coburg, Leopold III
Leopold III (1901-1983) werd aan de vooravond van en tijdens de Tweede Wereldoorlog het boegbeeld van een autoritaire stroming in de Belgische politiek. Zijn controversiële houding en mee... Lees meer
, vooral na diens capitulatie. Het aftreden van Leopold III deed het blad evolueren van radicaal flamingantisch naar Vlaams-nationalistisch met een uitgesproken sympathie voor ‘ federalisme Federalisme
Sinds het begin van de 20ste eeuw behoort federalisme tot het programma van eerst de Waalse en vervolgens ook de Vlaamse beweging. Vanaf 1970 is de transformatie van België van unitaire t... Lees meer
’ en ‘boedelscheiding’. ’t Pallieterke was de idee van een nieuwe Vlaams-nationalistische partij Vlaams-nationalistische partijen
Het partijpolitieke Vlaams-nationalisme brak door in de nasleep van de Eerste Wereldoorlog en streefde een verregaande of volledige staatkundige verzelfstandiging van Vlaanderen na. De b... Lees meer
wel genegen maar besteedde er tot de jaren 1960 relatief weinig aandacht aan.

Voor het blad was de christelijke eenheid op z’n minst even belangrijk als het Vlaams-nationalistische politieke reveil. Dat bleek bijvoorbeeld uit de oproep aan de Vlaamse Concentratie Vlaamse Concentratie
De Vlaamse Concentratie was een naoorlogse Vlaams-nationale politieke partij (1949-1954) met Alex Donckerwolcke als voorzitter. Ze was voornamelijk anti-repressie. Lees meer
om zich bij de verkiezingen van 1950 (Koningskwestie) te onthouden en uit de vraag aan de lezers om bij de verkiezingen van 1958 (Schoolstrijd) enkel voor de Kamer op de Volksunie Volksunie
Tussen 1954 en 2001 bepaalde de Volksunie (VU) als Vlaams-nationalistische partij mee de politieke evolutie in België, van unitaire staat tot federaal koninkrijk. Ze groeide uit tot de tw... Lees meer
(VU) te stemmen.

De traditionele media namen van meet af aan afstand van ’t Pallieterke en citeerden zo goed als nooit uit het blad. Ook in de traditionele pers Pers
Van bij het ontstaan van de Vlaamse beweging vervulde de Nederlandstalige pers een belangrijke rol als spreekbuis. De veelheid aan Vlaamse kranten en (week)bladen die in de 19de en 20ste ... Lees meer
overzichten in verschillende kranten en op de radio Radio
Lees meer
werd ’t Pallieterke nooit vernoemd.

Vanaf 1 oktober 1946 werd Jan Nuyts Nuyts, Jan
Jan Nuyts (1920-2002) was actief in verschillende Vlaams-nationalistische jeugdverenigingen en werkte als journalist en bediende. Hij is vooral bekend als tweede hoofdredacteur van ’t Pal... Lees meer
de vaste redactiesecretaris. Andere medewerkers van het eerste uur waren onder meer Wetstraat-journalist José Lamote, ‘rijmelaar’ Lode Cantens, kunstcriticus Jan d'Haese D'Haese, Jan
Jan d’Haese (1922-2005) was een Vlaams-nationalistische journalist en kunstcriticus, die tijdens de Tweede Wereldoorlog onder meer actief was als SS-verslaggever aan het Oostfront en nad... Lees meer
en operarecensent Frans Dupont alias Figaro. Eerste tekenaars waren Willy Mertens en Jef Nijs, de ‘vader van Jommeke’. 't Pallieterke besteedde al vanaf die eerste jaren relatief veel aandacht aan kunst, cultuur en sport Sport
Sport en Vlaamse beweging raakten in de loop van de 19de en 20ste eeuw steeds meer met elkaar verstrengeld. Niet alleen drukten de taalkwestie en de communautaire problematiek hun stempel... Lees meer
.

Hoofdredacteur Jan Nuyts

Stichter-hoofdredacteur Bruno de Winter overleed plots aan een hartaanval op 30 mei 1955, op 45-jarige leeftijd, enkele dagen voor het verschijnen van het jubileumnummer naar aanleiding van het tienjarige bestaan van zijn blad. Redactiesecretaris Jan Nuyts volgde hem op als hoofdredacteur en zou dat 45 jaar lang blijven. Achter de schermen speelde de voormalige directeur-hoofdredacteur van Het Handelsblad en later medestichter van de commerciële omroep VTM Jan Merckx (1924-1992) een belangrijke rol. Hij zou tot in de jaren 1980 veel hoofdartikels voor ’t Pallieterke schrijven, zij het anoniem.

Jan Nuyts versterkte geleidelijk zijn positie als aandeelhouder en werd uiteindelijk meerderheidsaandeelhouder. Onder hem begon het blad aan een expansie, zowel wat omvang als aantal medewerkers betreft. Arthur de Bruyne De Bruyne, Arthur
Arthur de Bruyne (1912-1992) was een Vlaams-nationalistisch geëngageerde kroniekschrijver en historicus van de Vlaamse beweging, die met zijn vele publicaties in belangrijke mate bijdroeg... Lees meer
, onder de schuilnaam EdV, startte zijn rubriek ‘Uit het dossier van ’t Pallieterke’ (vanaf maart 1956) en publiceerde vele interviews en artikels in de cultuurrubrieken. Onder de schuilnaam Brutus schreef hij ook geregeld een opinie-artikel op de voorpagina. Zijn broer Hector de Bruyne De Bruyne, Hector
Hector de Bruyne (1917-1995) was actief als journalist bij verschillende kranten en periodieken, vooral voor economische en financiële zaken. Hij werd voor de Volksunie gemeenteraadslid, ... Lees meer
, later senator en minister voor de Volksunie, schreef onder meer ‘Uit de Diplomatieke Valies’ (vanaf juni 1957), ‘Buitenlands Spervuur’ (vanaf januari 1959) en ‘De Man in de Kijker’ (vanaf november 1961). Toen Hector de Bruyne in juni 1977 minister van Buitenlandse Handel werd, verbrak hij meteen alle contact met ’t Pallieterke, tot grote ergernis van het blad.

Onder Jan Nuyts werd 't Pallieterke geleidelijk ernstiger en nationalistischer van inslag. De pleidooien voor het federalisme kregen hoe langer hoe duidelijker een separatistische ondertoon. Na de doorbraak van de Volksunie in de jaren 1960 kreeg deze partij alsmaar meer aandacht, zeker aan de vooravond van verkiezingen. De andere partijen, behalve dan bepaalde individuele politici van de Christelijke Volkspartij Christelijke Volkspartij
Lees meer
(CVP), vonden over het algemeen geen genade. 't Pallieterke werd zo de spreekbuis van de rechtse en traditionele Vlaams-nationalisten. Het blad stond zeer argwanend tegenover de programmatische verruiming van de Volksunie en waarschuwde voortdurend tegen de ‘nefaste invloed van de progressisten’. De eerste verkiezingsnederlaag van de partij in 1974 werd dan ook verklaard door onder meer een gebrek aan Vlaams radicalisme, de progressieve invloed, het overwegen van een mogelijke regeringsdeelname en het abortusstandpunt.

Vanaf midden jaren 1960 tot eind jaren 1970 kwamen er heel wat nieuwe medewerkers bij. Enkele bekende namen waren Karel Dillen Dillen, Karel
Karel Dillen (1925-2007) was, na een aanloop als radicaal Vlaams-nationalistisch spreker en publicist, de oprichter en eerste volksvertegenwoordiger van het Vlaams Blok. Hij zetelde in de... Lees meer
, Jan Brans (die al vanaf 1957 meewerkte aan het blad), Huib Dejonghe, Jef Anthierens, Jan Veestraeten Veestraeten, Jan
Jan Veestraeten (1938-2023) was chef van de politieke redactie van de Gazet van Antwerpen (1979-1996) en medewerker van ’t Pallieterke (1966-1980). Als student en als oud-student speelde ... Lees meer
, Louis de Lentdecker De Lentdecker, Louis
Louis de Lentdecker (1924-1999) was tijdens de Tweede Wereldoorlog actief in het gewapend verzet, maar toonde als rechtbankverslaggever ten tijde van de processen tegen collaborateurs beg... Lees meer
, Leo Custers Custers, Leo
Leo Custers (1943-2014) was redacteur buitenland van Gazet Van Antwerpen en redacteur van ’t Pallieterke. Van 2000 tot 2010 was hij hoofdredacteur van dit weekblad. Lees meer
, Ward Hulselmans, Louis Verbeeck en Herman Geerts. Een aantal van hen waren vaste journalisten van de Gazet van Antwerpen Gazet van Antwerpen
De krant Gazet Van Antwerpen verschijnt sinds 1891 en betoonde van bij de start belangstelling voor de Vlaamse beweging. Aanvankelijk werd de Antwerpse Meetingpartij gesteund en later Fra... Lees meer
, de krant die toen ideologisch het dichtst bij 't Pallieterke stond. Maar ook sportjournalist bij Het Volk Het Volk
Lees meer
, Bob Deps, werkte voor ’t Pallieterke.

Karel Dillen schreef de ‘Kroniek der Dode Zielen’ (van oktober 1965 tot september 1978) waarin telkens een persoon of toestand zwaar op de korrel werd genomen. Daarnaast tekende hij als Sacha voor de rubriek over Frankrijk (vanaf 1975) die later door zijn zoon Koen Dillen als Guitry werd overgenomen. Karel Dillen stopte zijn medewerking aan ’t Pallieterke toen hij in 1977 in de actieve politiek stapte.

Jan Brans schreef als Rickert de rubriek over Duitsland (van oktober 1965 tot 1980), daarna overgenomen door Willem Jan Duckaert en uiteindelijk door Peter de Roover De Roover, Peter
Peter de Roover (1962) is een Vlaams-nationalistisch politicus voor de N-VA. Sinds 2016 is hij fractieleider in de Kamer. Lees meer
.

Huib Dejonghe ( De Standaard De Standaard (1914-)
Het eerste nummer van het dagblad De Standaard verscheen op 4 december 1918. De krant was gedurende vele decennia hét blad bij uitstek van de katholieke Vlaamse beweging in al haar varian... Lees meer
) schreef tot 1974 de televisierubriek en Jef Anthierens deed dit van 1979 tot 1982. Jan Veestraeten (Gazet van Antwerpen) schreef vanaf 1966 in de studentenrubriek en leverde van 1973 tot zijn vertrek in 1980 wekelijks een interview. Louis de Lentdecker (De Standaard) schreef, onder meer als Diderik van Mespelare, in de eerste helft van de jaren 1970 voor de rubriek ‘God Schept de Dagen’. Daarna werd die rubriek tot 1982 grotendeels gemaakt door Leo Custers (Gazet van Antwerpen) die vervolgens ‘Uit de Diplomatieke Valies’ overnam en na Jan Nuyts hoofdredacteur zou worden (2000-2010).

Louis Verbeeck schreef onder verschillende schuilnamen de rubrieken ‘Dagboek van een Verontruste Vader’, ‘Over de Bril Heen’ en ‘Bent U al Gestorven?’.

Herman Geerts, alias L.H. Cotvooghel, werd eind jaren 1960 vast medewerker. Hij schreef talloze vervolgverhalen (het eerste al in de periode Bruno de Winter) en verzorgde de kolderpagina.

Nieuwe tekenaars voor 't Pallieterke werden onder meer Stef van Stiphout (Stef), Pol de Valck (Brasser), Leon Vandevelde (Piranha), Jacques Moeraert (ZAK) en Hugo Leyers (Hug).

Het Egmontpact en de gevolgen

De Egmontperiode (1977-1978) had voor 't Pallieterke belangrijke gevolgen. Het blad sprak zich radicaal uit tegen het Egmontpact Gemeenschapspact
Het Egmontpact of Egmontakkoord maakt samen met de Stuyvenbergakkoorden deel uit van het zogenaamde Gemeenschapspact, dat de definitieve pacificatie van de communautaire problemen tot doe... Lees meer
en zo ontstond een onherstelbare kloof met een aantal Vlaams-nationalistische politici en in het bijzonder met Volksunie Volksunie
Tussen 1954 en 2001 bepaalde de Volksunie (VU) als Vlaams-nationalistische partij mee de politieke evolutie in België, van unitaire staat tot federaal koninkrijk. Ze groeide uit tot de tw... Lees meer
-topman Hugo Schiltz Schiltz, Hugo
Hugo Schiltz (1927-2006) was een advocaat en politicus voor de Volksunie. Hij zetelde in de Antwerpse gemeenteraad, de Kamer en maakte deel uit van een Vlaamse Regering. Hij zetelde in he... Lees meer
. Bovendien ontstonden er twee nieuwe rechtse tot uiterst-rechtse Vlaams-nationalistiche politieke partijen, de Vlaams Nationale Partij Vlaams Nationale Partij (1977-1979)
Lees meer
(VNP) en de Vlaamse Volkspartij Vlaamse Volkspartij (1977-1979)
Lees meer
(VVP), met een achterban die traditioneel een groot deel uitmaakte van het leespubliek van ’t Pallieterke. Aanvankelijk werd niet meteen een standpunt pro-VNP en/of pro-VVP ingenomen, overigens tot ongenoegen van verschillende lezers die zich daarover bekloegen in lezersbrieven. ‘Dit krantje zal tégen Egmont blijven vechten, liefst met de VU, desnoods zonder de VU’, werd in het hoofdartikel op 13 april 1978 verkondigd. Maar vanaf het najaar van 1978 nam het blad toch heel geleidelijk een pro- Vlaams Blok Vlaams Belang
Vlaams Belang is een radicaal-rechtse Vlaams-nationalistische partij, die in 1978 ontstond onder de naam ‘Vlaams Blok’, als verkiezingskartel van de Vlaamse Volkspartij en de Vlaams Natio... Lees meer
-houding aan. Dan nog bleef ’t Pallieterke tot diep in de jaren 1980 een verzoening propageren tussen de Volksunie en het Vlaams Blok. De VU werd aangemaand om ‘terug te keren naar de bron’ en een zuiver nationalistische en rechtse koers te varen. De 'linksen' in de partij kregen zware verwijten te slikken. In de steun voor het Vlaams Blok ging 't Pallieterke in de jaren 1980 zeker niet voluit. Wellicht lag dat om commercieel-tactische redenen moeilijk. Het hart van het blad klopte nochtans bij de partij die dezelfde ideeën verdedigde (anti-Belgisch, ethisch conservatief en rechts radicaal), waarin (oud-)medewerkers prominent actief waren en die ook haar zwaartepunt had in het Antwerpse. Blijkens de lezersbrieven, zeker in verkiezingstijd, zat 't Pallieterke tijdens de jaren tachtig verveeld met de groeiende verdeeldheid van zijn lezerspubliek. Duidelijke stemoproepen bleven voortaan achterwege. De lezers kregen alleen nog de raad om ‘voor een goede kandidaat te kiezen’.

De Egmontperiode viel ook samen met het einde van de redactievergaderingen bij 't Pallieterke. Tot dan bestond de gewoonte om wekelijks in select gezelschap de redactionele lijn uit te tekenen. Naast Jan Nuyts behoorden onder meer Hector de Bruyne, Jan Merckx, Karel Dillen, Jan Brans en Herman Geerts tot deze groep. Arthur de Bruyne was daarbij welkom, maar liet steeds verstek gaan. Er vielen nu enkele mensen weg en de vergaderingen gingen niet meer door. Van dan af besliste enkel nog Jan Nuyts over de inhoud van 't Pallieterke.

Nieuwe medewerkers in de jaren 1980 waren onder meer Hector van Oevelen, Herman Vos, Peter de Roover, Gerolf Annemans Annemans, Gerolf
Gerolf Annemans (1958) is een advocaat en de langst dienende volksvertegenwoordiger van het Vlaams Blok (sinds 2004: Vlaams Belang). Van 2012 tot 2014 was hij voorzitter van de partij. ... Lees meer
, Jef Elbers Elbers, Jef
Lees meer
en Mark Grammens Grammens, Mark
Mark Grammens (1933-2017) was van het begin van de jaren 1960 tot enkele jaren vóór zijn overlijden een Vlaamsgezinde opiniemaker in Vlaanderen: aanvankelijk via het weekblad De Nieuwe, l... Lees meer
. Van Oevelen publiceerde vanaf 1982 gedichten en schreef allerlei stukjes. Vos nam in de periode 1982-1983 de rubriek ‘God Schept de Dagen’ voor zijn rekening en schreef tot 1988 de column ‘Vanuit Malpertuus’. Annemans, alias Ius Tinus, schreef vanaf 1982 de televisie Televisie
Als geen ander massamedium heeft de televisie bijgedragen aan de vorming van de Vlaamse ‘verbeelde gemeenschap’. Terwijl de staatshervormingen zich voltrokken, werd de Vlaamse natie dagel... Lees meer
rubriek en vanaf eind 1983 ook ‘God Schept de Dagen’. Hij werd door Jan Nuyts zelf getipt als zijn opvolger, maar met zijn politiek mandaat voor het Vlaams Blok in 1987 eindigde de medewerking van Gerolf Annemans aan ‘t Pallieterke. Elbers schreef als Telemacho of Zapperloot vanaf 1989 de televisierubriek tot ook hij mandataris werd van het Vlaams Blok. Grammens, alias Sp en scripsi, deed eind 1989 zijn intrede. Zijn politieke commentaarstukken bepaalden voor een groot stuk de lijn van 't Pallieterke.

In die jaren kristalliseerde de politieke lijn van ’t Pallieterke verder uit. Wat de communautaire kwesties betreft had het blad zich radicaal verzet tegen het Egmontpact, dat inmiddels van de politieke tafel verdwenen was. Het bleef nu pleiten voor twee gemeenschappen binnen de Belgische staatsstructuur, dus een federaal model. Ongeveer twee derden van de hoofdartikels werden hieraan gewijd. Op sociaaleconomisch vlak sympathiseerde ’t Pallieterke met de ondernemers, kantte zich tegen staatsinmenging in de economie Economie
Dit artikel gaat over de relatie tussen economie en Vlaamse beweging. Daarmee beoogt deze tekst geen economische geschiedenis te schetsen van wat we vandaag Vlaanderen noemen. Integendee... Lees meer
en tegen de vakbonden en was het soms bijtend-kritisch voor ‘de werklozen’. Ten slotte werd de amnestie Amnestie
Lees meer
kwestie nog af en toe aangehaald. Verschillende keren verwezen de standpunten naar een solidaristische levensvisie, tegen de ‘klassenstrijd’ en voor ‘de welvaart van de ganse volksgemeenschap’ binnen een sterke rechtsorde met hoge ‘morele waarden’.

Nieuw in 1985 was de opname van reclame. Bruno de Winter had dit steeds principieel geweigerd en Jan Nuyts had die lijn doorgetrokken. Maar de extra inkomsten wogen dan toch zwaarder dan de oude bezwaren. Van dan af nam het blad kleine advertenties op van sympathiserende bedrijven en organisaties.

Voor de verkiezingen van 24 november 1991 riep ’t Pallieterke niet expliciet op om voor het Vlaams Blok te stemmen, maar wel tégen de traditionele partijen. ‘Eén radikaal NEE is genoeg’, was de titel van een hoofdartikel. De verkiezingsoverwinning van het Vlaams Blok (‘het Blokske dat nu een Blok is geworden’) werd dan ook toegejuicht. Voortaan zou ’t Pallieterke de Volksunie niet langer afschilderen als ‘een goede partij met veel slechte elementen’ maar als ‘een slechte partij met nog enkele goede elementen’. Alsmaar openlijker kreeg nu het Vlaams Blok de volle steun waardoor ’t Pallieterke meer en meer beschouwd werd als een spreekbuis van die partij.

Inhoudelijk veranderde de lijn verder nauwelijks en ook vormelijk bleef het blad trouw aan zichzelf: een wat saai-ogend ‘krantje’. Zakelijk kwam ’t Pallieterke wel in moeilijker vaarwater terecht: het lezerspubliek verouderde, samen met de vaste medewerkers, en de stijl leek niet voldoende aan te slaan bij een jonger publiek. Daardoor ging ook de oplage stelselmatig achteruit naar (wellicht) ongeveer 20.000 exemplaren, minder dan de helft van de gloriejaren.

Na het tijdperk Nuyts

Begin december 2000 gaf Jan Nuyts (1920-2002), 80 geworden, de fakkel van hoofdredacteur door aan Leo Custers, jarenlang een vaste medewerker achter de schermen. Hij was met pensioen gegaan bij Gazet van Antwerpen en zou tien jaar lang proberen om ’t Pallieterke te vernieuwen. Dat was nodig, want behalve wat geel en rood op de voor- en achterpagina was de lay-out in die 45 jaar nauwelijks gemoderniseerd en waren de vaste rubrieken amper gewijzigd. Het blad bereikte in de laatste twintig jaar van het ‘tijdperk Nuyts’ als (meer en meer) een ‘spreekbuis voor het Vlaams Blok’ wel een vast, maar relatief beperkt lezerspubliek.

Custers beloofde dat hij trouw zou blijven aan de inhoudelijke lijn, maar de stijl en toon zou veranderen naar ‘meer satire en minder sarcasme’. ‘Wij zijn de enigen die een alternatief bieden voor het neobelgicisme, de morele permissiviteit en de ideologie van de multiculturele samenleving’, liet hij optekenen in een uitzonderlijk interview in Gazet van Antwerpen bij zijn aantreden. Zakelijk bleef Jan Nuyts en na zijn dood in 2002 dochter Hilde Nuyts hoofdaandeelhouder van de Uitgeverij ’t Pallieterke NV. Er kwam een website en er werden enkele opmerkelijke nieuwe medewerkers aangetrokken zoals voormalig VRT-journalist Mark Platel en voormalig VRT-producer Jan Neckers. Pas einde 2010 werd de lay-out opgefrist met voor het eerst vierkleurendruk, terwijl er inhoudelijk nauwelijks iets veranderde.

In december 2010 nam Karl van Camp Van Camp, Karl
Karl van Camp (1960) is architect en vooral bekend als hoofdredacteur van ’t Pallieterke tussen 2010 en 2021. Lees meer
over als hoofdredacteur, al sinds zijn studententijd bij de Nationalistische Studentenvereniging Nationalistische Studenten Vereniging
De Nationalistische Studentenvereniging is een uiterst-rechtse Vlaams-nationale studentenvereniging, opgericht in 1976, met afdelingen in Leuven, Gent, Antwerpen, Brussel, Hasselt, Mechel... Lees meer
(NSV) medewerker van ‘t Pallieterke. ‘Onze visvijver – een driehoek met N-VA, Vlaams Belang en niet partijgebonden nationalisten – vormt een mooie niche’, vertelde hij naar aanleiding van het 70-jarig bestaan van ’het weekblad in 2015. Op dat moment was hij al vijf jaar bezig met een zachte vernieuwingsbeweging, behoedzaam om de oude, dikwijls letterlijk, getrouwe lezers niet te verliezen en tegelijk jongere aan te trekken. ‘Onze lezers zijn vlaamsgezind en rechts. Ik mik niet op andere.’

Van Camp trok ook nieuwe medewerkers aan, zoals onder meer de gepensioneerde voormalig hoofdredacteur van Trends Frans Crols, de voetbalgrootheid Gille van Binst en publicisten Koenraad Elst en Thierry Debels. Inhoudelijk maneuvreerde ’t Pallieterke wat verder weg van Vlaams Belang en probeerde tegelijk om voet aan grond te krijgen in N-VA Nieuw-Vlaamse Alliantie
De N-VA is op electoraal vlak de meest succesvolle Vlaams-nationalistische partij ooit en slaagde er ook in om de grootste Belgische partij te worden. Ze zit bijna 20 jaar in de Vlaamse R... Lees meer
-middens. De lay-out kreeg een stevige opfrissing met geleidelijk zelfs foto’s en niet alleen cartoons. Toch verloochende het blad zijn origine niet. Zo verschenen op 5 en 11 september 2019 telkens een speciale bijlage, een ‘Repressienummer’, naar aanleiding van de viering van 75 jaar bevrijding, over ‘de ongebreidelde vervolging van de mensen die aan de foute kant van de geschiedenis stonden’. Beide nummers verwezen expliciet naar het strijdpunt dat stichter Bruno de Winter van meet af aan had gemaakt, het pleidooi voor amnestie voor collaborateurs.

Onder Karl van Camp werd ’t Pallieterke ook meer en meer een opinieweekblad, zij het met nog altijd een flinke scheut ironie en humor. Langere interviews met politici, academici en opiniemakers werden een vaste waarde, weliswaar gewoonlijk (maar lang niet altijd) mensen met op zijn minst enige sympathie voor het rechtse Vlaams-nationalistische gedachtegoed. Vaste rubrieken zoals die over Engeland, Frankrijk en Duitsland sneuvelden. Vanaf november 2020 kwam er een drastisch nieuwe lay-out en begon ’t Pallieterke meer en meer te lijken op een ‘gewoon’ weekblad, zij het met nog altijd veel cartoons en een tegendraadse toon.

In januari 2021 stopte Van Camp als hoofdredacteur. Hij bleef wel lid van de kernredactie. Wim de Smet was aangetrokken om de opgestarte vernieuwing voort te zetten na een lange carrière bij Het Laatste Nieuws Het Laatste Nieuws
Het Laatste Nieuws was een liberaal en Vlaamsgezind dagblad, waarvan het eerste nummer op 7 juni 1888 verscheen. In 2023 bestaat de krant nog steeds als een populair dagblad voor een bree... Lees meer
. ‘Het DNA van ’t Pallieterke blijft ongewijzigd, maar de toon en stijl moet hedendaagser, steviger en breder worden.’ Zo formuleerde hij zijn opdracht in een interview op de website van het Vlaams Belang. Zijn ambitie was ook om meer aanwezig te zijn in de digitale wereld en het lezerspubliek te verjongen. De nieuwssite SCEPTR die ’t Pallieterke eerder had gelanceerd werd nu samengevoegd met de site van ’t Pallieterke tot PALNWS.be. Na amper negen maanden moest De Smet echter om onduidelijke redenen opstappen en samen met hem onder meer columnist Alain Grootaers. Oud-hoofdredacteur Van Camp was al die tijd de hoofdartikels blijven schrijven en nam feitelijk de leiding over het blad weer op, samen met redactiesecretaris Pieter van Berkel. Hij had tevoren SCEPTR en PALNWS op de rails gezet. Vanaf december 2022 werd Van Berkel de nieuwe hoofdredacteur.

Van satire naar politiek

In de ruim twee decennia sinds het ‘tijdperk Nuyts’ is ’t Pallieterke laag na laag verveld van een satirisch uiterst-rechts radicaal-Vlaams-nationalistisch weekblad in een oubollige verpakking, naar een modern rechts-conservatief Vlaams-nationalistisch opinieweekblad met een eigen nieuwssite, ook aanwezig op de sociale media. Vooral onder hoofdredacteur Karl van Camp, nochtans een man met een verleden bij de Nationalistische Studentenvereniging (NSV), verruimde het blad zijn politieke blik om uiteindelijk te landen ‘in het midden van de driehoek N-VA, Vlaams Belang en de Vlaamse vleugel van CD&V’, zoals Van Camp het zelf uitdrukte tijdens een lezing in 2016. Een goed voorbeeld van die positie is het parcours van de zeer actieve medewerker en opiniemaker Jurgen Ceder Ceder, Jurgen
Jurgen Ceder (1963) was tot 2011 een belangrijk kaderlid en mandataris van het Vlaams Blok en later van het Vlaams Belang. Sinds 2012 werkt hij voor ’t Pallieterke. Lees meer
. Hij was achtereenvolgens politiek actief bij het Vlaams Blok/Vlaams Belang en bij de N-VA en werd een vaste medewerker van ’t Pallieterke toen hij ervoor koos om geen mandaat meer op te nemen. Ook de keuze van de geïnterviewden en van de behandelde onderwerpen in de afgelopen decennia wijst erop dat het blad ervoor gekozen heeft om een ruimere waaier aan opinies aan bod te laten komen. Zo komen naast de te verwachten Vlaams Belang- en N-VA-politici, ook geregeld CD&V-kopstukken aan het woord en tevens academici en andere opiniemakers met diverse opvattingen. Het feit dat vooral deze laatsten aanvaarden om in ’t Pallieterke te verschijnen betekent ongetwijfeld een breuk met het ‘tijdperk Nuyts’ toen het blad gemeden werd door al wie zich niet verwant voelde met het uiterst-rechts Vlaams-nationalisme. Omgekeerd werd toenmalig hoofdredacteur Van Camp in 2020 zelfs door het gevestigde weekblad Knack geïnterviewd als analist over het Vlaams-nationalistische politieke landschap.

De oplagecijfers worden niet bekend gemaakt. De hoofdredactie zelf claimt dat de snelle achteruitgang van het begin van de eeuw tot stilstand is gebracht en dat het aantal papieren en digitale lezers samen nu gestabiliseerd is rond 20.000. Daarmee blijft ’t Pallieterke een kleine, maar standvastige speler op het Vlaamse mediaveld.

Literatuur

— L. Verdegem, Het Vocabularium van 't Pallieterke, KUL, onuitgegeven licentiaatsverhandeling, 1972.
— P. Verlinden, Morfologie van de Vlaams-nationale uiterst-rechtse groeperingen, KULeuven, onuitgegeven licentiaatsverhandeling, 1979.
— M. Vanvaeck, 't Pallieterke van Bruno De Winter, 1987.
— N. Vermeersch, 't Pallieterke 1955- 1970, KUL, onuitgegeven licentiaatsverhandeling, 1996.
— Ba. de Wever, Het Vlaams-nationalisme na de Tweede Wereldoorlog: verrijzenis of herrijzenis?, in: Bijdragen tot de Eigentijdse Geschiedenis, 1997, nr. 3, pp. 277-90.
— D. Claessens, 't Pallieterke 1975-1985, KUL, onuitgegeven licentiaatsverhandeling, 1998.
— H. van Oevelen, 50 jaar ’t Pallieterke vrij en vrank. Deel 1. 1945-1960 Van repressie tot eenheidswet, Antwerpen, 1998.
— J. Vranckx, ’t Pallieterke heeft nieuwe hoofdredacteur, in: Gazet van Antwerpen, 5 december 2000.
Karl Van Camp (portret), 3 januari 2011, op: Doorbraak.be.
B. Brinckman, Vlaamsgezind en rechts. Ik mik niet op andere lezers, in: De Standaard, 23 mei 2015.
— A. Snauwaert, Over patriotse smoelhelden en huilende hyena’s - Het verzet tijdens WO II in de spiegel van het Vlaams-Nationalistische weekblad ’t Pallieterke (1945-2015), UGent, onuitgegeven masterproef, 2020.
— T. van Berlaer, Karl Van Camp: ‘Als de N-VA met de PS regeert, is dat politieke zelfmoord’, in: Knack, 4 februari 2020.
— B. Struys, Hoofdredacteur ’t Pallieterke de laan uitgestuurd, ook columnist vertrokken, in: De Morgen, 1 oktober 2021.
www.palnws.be
https://pallieterke.advn.be/jaargangen/77-2021/

Suggestie doorgeven

1975: Gaston Durnez (pdf)

1998: Bart De Wever

2023: Peter Verlinden

Databanken
Digitaal

Inhoudstafel