Bernaerts, Jan

Werd na zijn humaniorastudie in Antwerpen en aan het Klein- en Grootseminarie van Mechelen op 20 mei 1904 tot priester gewijd en daarna als leraar Nederlands naar het college in La Louvière gezonden. In 1908 werd Bernaerts onderpastoor te Sint-Jans-Molenbeek (Brussel). Op 23 september 1914 trok hij als aalmoezenier mee naar het IJzerfront. Begin 1915 was hij de eerste aalmoezenier die door koning Albert tot ridder in de Leopoldsorde gedecoreerd werd. Hij werd achtereenvolgens rector van het Terninck-instituut in Antwerpen, een tehuis voor weesmeisjes (1927), mislezer van het Doven- en Blindeninstituut te Sint-Lambrechts-Woluwe (1937) en in het bejaardentehuis te Herne (1947). Van 1954 tot aan zijn dood verbleef hij in het bisschoppelijk priesterhuis te Westerlo.

Bernaerts was actief in de katholieke Vlaamse studentenbeweging; hij was medewerker van August Laporta Laporta, August
August Laporta (1864-1919) speelde een belangrijke rol in de katholieke Vlaamse studentenbeweging van het aartsbisdom Mechelen voor de Eerste Wereldoorlog. Hij was hoofdredacteur van De S... Lees meer in het tijdschrift De Student De Student
De Student was een katholiek scholieren- en studententijdschrift dat verscheen van 1881 tot in 1930. Het was voor 1914 het meest gezagvolle orgaan van de Katholieke Vlaamse Studentenbeweg... Lees meer en van Lodewijk Dosfel Dosfel, Lodewijk
Lodewijk Dosfel (1881–1925) was een jurist die in de Vlaamse beweging bekendheid verwierf door zijn engagement in de Vlaamse katholieke studentenbeweging en in de campagne voor Vlaamse ta... Lees meer in het tijdschrift Jong Dietschland Jong Dietschland (1898-1914)
Jong Dietschland (1898-1914) was een driemaandelijks studententijdschrift voor kunst en letteren, uitgegeven op initiatief van Lodewijk Dosfel. Het tijdschrift profileerde zich als kathol... Lees meer . In 1900 sprak hij als seminarist op de landdag van de Vlaamse studenten in Geel, waar hij partij koos tegen de door het aartsbisdom gevoerde politiek. Zijn benoeming tot leraar in Wallonië vatte hij dan ook niet als een beloning op.

Toen Bernaerts in 1908 onderpastoor was in het Brusselse stichtte hij met August Cuppens Cuppens, August
De Vlaamsgezinde priester en auteur August Cuppens (1862-1924) was actief in het Vlaamse cultuurleven en schreef sterk door zijn Limburgse leefwereld geïnspireerde literatuur. Lees meer , Lodewijk Rock Rock, Lode
Lodewijk Rock (1875-1937) was als student actief in het Algemeen Katholiek Vlaamsch Studentenverbond (AKVS). Daarna was hij lid van tal van Vlaamsgezinde verenigingen. Ook was hij voorzit... Lees meer en Odilon Nelis de Algemeene Tooneelboekerij Algemeene Tooneelboekerij
De Algemeene Tooneelboekerij (ATB) was een uitleenbibliotheek die in 1909 werd opgericht en als doel had om het Vlaamse toneelrepertoire toegankelijker te maken voor katholieke liefhebber... Lees meer (ATB), met het tijdschrift Tooneelgids Tooneelgids
Tooneelgids (1910-1914 en 1919-1940) was het orgaan van de katholieke Algemeene Toneelboekerij. Lees meer . Hij koppelde hieraan, als tegenhanger van het Landjuweel, het Vondeljuweel, organiseerde en leidde een zestal toneelcongressen en legde internationale contacten op dat gebied. Hij was de topfiguur van de katholieke toneelliefhebbersbeweging in Vlaanderen gedurende de jaren 1909-1940. Verder was hij betrokken bij de stichting van Ons Geloof, Hooger Leven Hooger Leven (1906-1914)
Het weekblad Hooger Leven was van 1906 tot 1914 een belangrijke spreekbuis van het katholieke flamingantisme. Lees meer , Ons Volk Ontwaakt Ons Volk
Ons Volk Ontwaakt begon in 1911 als Vlaamsgezind weekblad en evolueerde – vooral na de naamswijziging naar Ons Volk in 1932 – tot een katholiek gezinsmagazine. Lees meer en De Lelie De Lelie
De Lelie (1909-1914) was een katholiek damestijdschift voor Noord en Zuid. Het stimuleerde het gebruik van het Nederlands en ijverde voor de vrouwenemancipatie. Lees meer .

Aan de IJzer stichtte Bernaerts in augustus 1915 samen met aalmoezenier Frans Vanden Heuvel, het eerste Vlaamse frontblaadje Frontblaadjes
Frontblaadjes waren krantjes die tijdens de Eerste Wereldoorlog onder de soldaten werden verdeeld, met als doel hun moraal op te krikken. Lees meer , Sint-Jans-Molenbeek. Begin maart 1916 werd hij echter van het front verbannen wegens te Vlaamsgezinde activiteiten. Dit belette hem niet tot op de ministeries in Le Havre de taalrechten van de Vlaamse soldaten te gaan bepleiten.

Na de Eerste Wereldoorlog nam Bernaerts deel aan de actie van het Algemeen Katholiek Vlaamsch Studentenverbond Algemeen Katholiek Vlaamsch Studentenverbond
Het Algemeen Katholiek Vlaams Studentenverbond (1903-1935) was de organisatorische vormgeving van de katholieke Vlaamse studentenbeweging: een jeugdbeweging met plaatselijke bonden van ka... Lees meer , onder meer op de gouwdag van april 1921 in Mechelen, waar men de vrijlating van Lodewijk Dosfel eiste. Hij was getuige à décharge in het proces- August Borms Borms, August
August Borms (1878-1946) speelde een prominente rol in de activistische collaboratie tijdens de Eerste Wereldoorlog en groeide nadien uit tot hét symbool van de amnestiebeweging, die een ... Lees meer . In de Kamer werd hij toen door de Waalse socialist G. Hubin als ‘een opruier aan het front’ voorgesteld.

In de aanloop naar de IJzerbedevaart IJzerbedevaarten
De IJzerbedevaart is een jaarlijkse herdenking van de Vlaamse gesneuvelden tijdens de Eerste Wereldoorlog, die ontstond omstreeks 1920. Dit voor de Vlaamse beweging erg symbolische gebeur... Lees meer van 1926 werd hij lid van het IJzerbedevaartcomité IJzerbedevaartcomité
Lees meer . Dat bleef hij tot na WOII. In 1954 nam hij zijn plaats in de Raad van Beheer officieel weer in en dit tot aan zijn overlijden in 1956.

Hij hielp bij de propagering van het nieuwe dagblad De Standaard De Standaard (1914-)
Het eerste nummer van het dagblad De Standaard verscheen op 4 december 1918. De krant was gedurende vele decennia hét blad bij uitstek van de katholieke Vlaamse beweging in al haar varian... Lees meer en steunde de eerste activiteiten van de stichter van de Katholieke Arbeidersjeugd Katholieke Arbeidersjeugd
De Katholieke Arbeidersjeugd (KAJ) was een jongerenvereniging van de christelijke arbeidersbeweging en tegelijk een gespecialiseerde Katholieke Actiebeweging, opgericht in 1924 door de pr... Lees meer (KAJ), Jozef Cardijn Cardijn, Jozef
Jozef Cardijn (1882-1967) was een Vlaamse rooms-katholieke priester en kardinaal. Hij was de stichter van de Katholieke Arbeidersjeugd (KAJ) en verwierf grote bekendheid als grondlegger v... Lees meer . In 1924 werd hij geestelijk adviseur van Het Vlaamsche Volkstooneel Het Vlaamsche Volkstooneel (1924-1932)
Lees meer (VVT). Als rector van het Terninck-instituut zorgde hij voor een nieuwe Vlaamse geest in het tehuis.

Na de Tweede Wereldoorlog stichtte Bernaerts samen met pater Dries Vervinckt Vervinckt, Dries
Dominicaan Dries Vervinckt (1906-1963) was voor de oorlog een belangrijke leidsman in de Dietse meisjesbeweging. Na de oorlog kwam hij in aanvaring met het Belgische gerecht om zijn bijst... Lees meer en Jan Lancsweert, De Samaritaan: een hulporganisatie voor gezinnen van repressie Repressie
Lees meer gevangenen. Dit bracht hem voor de krijgsraad die hem vrijsprak, later voor het krijgshof, dat hem tot drie jaar gevangenisstraf en een geldboete veroordeelde. Zijn burgerrechten werden hem ontnomen en hij kreeg het verbod zijn oorlogsmedailles te dragen. Op 16 juni 1946 kwam hij weer vrij, op de feestdag van Sint-Lutgardis, de patrones van de Vlamingen, voor wier verering hij ijverde. In 1962 richtte men voor hem een Heldenhulde Heldenhulde
Het comité Heldenhulde wilde tijdens de Eerste Wereldoorlog de gesneuvelde Vlaamse frontsoldaten eren door het plaatsen van stenen grafzerken met een Keltisch kruis, het Vlaamsgezinde ops... Lees meer -zerkje op.