Hammenecker, Jan

Persoon
Sandra Maes (2023, aanvulling), Sandra Maes (1998)

Jan Hammenecker (1878-1932) was een Vlaamse priester, leraar, dichter en schrijver, die invloed uitoefende op de Vlaamse scholieren- en studentenbeweging en de katholieke vlaamse meisjesbeweging. In zijn oeuvre speelt de Scheldestreek een prominente rol.

Pseudoniem
W.W. Dreunlanders
Geboorte
Mariekerke, 2 oktober 1878
Overlijden
Westrode, 13 juni 1932
Leestijd: 3 minuten

Jan Hammenecker was vanaf 1892 leerling aan het Klein Seminarie van Mechelen Klein Seminarie van Mechelen
Het Klein Seminarie van Mechelen was een belangrijke onderwijsinstelling van het aartsbisdom Mechelen met humaniora en filosofieafdeling voor priesterstudenten. Ze speelde in de 19de eeuw... Lees meer
, waar hij als Fransonkundige volksjongen werd geconfronteerd met de onderdrukking van de moedertaal. In 1899 schreef Hammenecker er een verhandeling over Guido Gezelle Gezelle, Guido
Guido Gezelle (1830-1899) was een Vlaamse priester die de Vlaamse volkstaal verdedigde binnen het algemeen Nederlands. Hij verwierf grote bekendheid als lyrisch dichter van religieuze nat... Lees meer
waarin te lezen viel: ‘Ik zal beminnen wat gij bemint, Vlaanderen en God.’ In 1901 ging hij theologie studeren aan het Grootseminarie in Mechelen. Hij werd priester gewijd in 1905 en aangesteld als leraar aan het Sint-Jozefscollege in Aarschot. Hij bracht zijn leerlingen flamingantische Flamingant
Flamingantisme is een term die met verschillende betekenissen wordt toegekend aan actoren binnen de Vlaamse beweging en het Vlaams nationalisme. Lees meer
gevoelens bij, maar benadrukte dat de intellectuele vorming van de Vlaming belangrijker was dan strijd en leuze. Hij is vooral bekend voor zijn religieus geïnspireerde poëzie, waarin het Scheldeland een belangrijk thema was.

Van 1899 af werkte Hammenecker mee aan het tijdschrift Jong Dietschland Jong Dietschland (1898-1914)
Jong Dietschland (1898-1914) was een driemaandelijks studententijdschrift voor kunst en letteren, uitgegeven op initiatief van Lodewijk Dosfel. Het tijdschrift profileerde zich als kathol... Lees meer
en in 1906 werd hij redactielid van Vlaamsche Arbeid< Vlaamsche Arbeid
Vlaamsche Arbeid was een katholiek en Vlaamsgezind literair tijdschrift dat in Antwerpen verscheen van 1905 tot 1914 en van 1919 tot 1930. Het was het geesteskind van Karel van den Oever ... Lees meer
/em>
(eveneens tot 1914). In 1911 werd hij onderpastoor in Schaarbeek waar hij godsdienstleraar was aan de rijksnormaalschool voor jongens. Het volgende jaar werd hij als onderpastoor overgeplaatst naar Vorst. In beide Brusselse gemeenten kon hij niet aarden tussen de vooral franskiljonse parochianen. In 1913 werd hij dan benoemd als pastoor in Londerzeel-Sint-Jozef, van waaruit hij raad gaf aan voormannen van de katholieke Vlaamse studentenbeweging Katholieke Vlaamse studentenbeweging
De Katholieke Vlaamse Studentenbeweging was de georganiseerde deelname van de katholieke studerende jeugd aan de Vlaamse beweging. Ze leverde daartoe met haar grote aanhang van ca. 1875 t... Lees meer
en de bond van het Algemeen Katholiek Vlaamsch Studentenverbond Algemeen Katholiek Vlaamsch Studentenverbond
Het Algemeen Katholiek Vlaams Studentenverbond (1903-1935) was de organisatorische vormgeving van de katholieke Vlaamse studentenbeweging: een jeugdbeweging met plaatselijke bonden van ka... Lees meer
(AKVS) in Londerzeel inspireerde.

In zijn psychologische jeugdroman Voor een Ziel (1922) hing hij een beeld op van de toenmalige studentenbeweging. Hij bracht in die periode ook literaire bijdragen voor Hooger Leven Hooger Leven (1906-1914)
Het weekblad Hooger Leven was van 1906 tot 1914 een belangrijke spreekbuis van het katholieke flamingantisme. Lees meer
(1906-1914), Het Vlaamsche Land Het Vlaamsche Land (1919-1926)
Het Vlaamsche Land (1919-1926) was in Antwerpen een katholieke Vlaamsgezinde uitgeverij, boekhandel en weekblad. Lees meer
(1919-1926) en Dietsche Warande en Belfort Dietsche Warande en Belfort
Dietsche Warande en Belfort was een Vlaams tijdschrift voor literatuur- en geestesleven. Het ontstond in 1900 door de samensmelting van de tijdschriften Dietsche Warande en Het Belfort.... Lees meer
(onder het pseudoniem van W.W. Dreunlanders). Hij was ook een belangrijke figuur in de Katholieke Vlaamse Meisjesbeweging Katholieke Vlaamse Meisjesbeweging
De Katholieke Vlaamse Meisjesbeweging was een beweging van katholieke, Vlaamsgezinde burgermeisjes en vrouwen ontstaan in 1912 naar het model van de katholieke Vlaamse studentenbeweging, ... Lees meer
. Zijn schets van Sint-Lutgardis was populair bij deze meisjes, die de heilige als patrones voor hun beweging kozen. Hij gaf vaak uiteenzettingen voor de meisjesbonden en dichtte en schreef voor hun tijdschrift Gudrun Gudrun
Gudrun was het bewegingstijdschrift van de Katholieke Vlaamse meisjes- en vrouwenbeweging tussen 1919-1942 en 1952-1964. Lees meer
. Het was ook in Londerzeel dat hij de jonge Gerard Walschap Walschap, Gerard
Gerard Walschap (1898-1989) was een Vlaamse auteur. Lees meer
leerde kennen, op wie hij een grote invloed uitoefende. In 1927 werd hij overgeplaatst als priester naar Westrode en sleet daar zijn laatste jaren in eenzaamheid.

In zijn geboortedorp Mariekerke in Antwerpen staan vandaag twee standbeelden van Hammenecker.

Literatuur

– J. Eeckhout, Literaire profielen, 1931.
– J. Mulis, De Kras van laurier. Letterkundige bijdragen, 1945.
– J. van Reusel, Jan Hammenecker, 1945.
– P.A. Bussels, Jan Hammenecker en Sinte Lutgart, in Gudrun, jg. 29, 1948, nr. 3, p. 66.
– A. de Bruyne, Jezus, de Schelde en Vlaanderen. De ene liefde van Hammenecker, in: Gudrun, jg. 38, 1957.
– Themanummer Jan Hammenecker, in: Heemkundig Jaarboek Klein Brabant, 1977.
– AMVC (ed.), Een eeuw Jan Hammenecker, tentoonstelling bij het eeuwfeest van zijn geboorte, 1978.
– F. Ivers, Jan Hammenecker, Vlaams Scheldezanger voor Christus, Rijksuniversiteit Gent, onuitgegeven licentiaatsverhandeling, 1980.
– L. Vos, Bloei en ondergang van het AKVS, 1982, 2 dln.
– L. Gevers, Jan Hammenecker, zanger van Christus, Vlaanderen en de Schelde, in: Trajecta, jg. 8, 1999, nr. 4, pp. 348-351.
– P. Servaes, Jan Hammenecker: een biografie, 2023.
– Hammenecker, Jan, in: Schrijversgewijs, geraadpleegd op 2 november 2022, op: https://schrijversgewijs.be/schrijvers/hammenecker-jan/.

Suggestie doorgeven

1973: Jan Hardy (pdf)

1998: Sandra Maes

2023: Sandra Maes

Databanken

Inhoudstafel