Van de Velde, Anton

Anton van de Velde, die op jonge leeftijd zijn vader verloor, studeerde aan het Sint-Eduardusinstituut in Merksem, aan het college te Herentals en aan het Sint-Ignatiusinstituut in Antwerpen. Hij volgde lessen voordracht bij  Modest Lauwerijs Lauwerijs, Modest
Modest Lauwerijs (1887-1967) was een Vlaamsgezinde voordrachtkunstenaar en acteur. Hij was leraar aan het Conservatorium in Antwerpen. Ook promootte hij het gebruik van het ABN. Lees meer  en toneelgeschiedenis bij  Maurits Sabbe Sabbe, Maurits
Maurits Sabbe (1873-1938), zoon van Julius Sabbe, was een Germaans filoloog, een Vlaamsgezinde liberaal en een vrijzinnige letterkundige, hoogleraar en conservator van het museum Plantin-... Lees meer  aan het Koninklijk Vlaams Conservatorium Koninklijk Vlaams Conservatorium Antwerpen
Het Koninklijk Conservatorium Antwerpen is een onderwijsinstelling voor dans, drama en muziek. In 1898 was het de eerste Nederlandstalige instelling voor hoger onderwijs in België. ... Lees meer in Antwerpen. Wegens familiale problemen moest Van de Velde zijn studies stopzetten en op een kantoor gaan werken. In 1914 nam hij als vrijwilliger dienst in het Belgische leger. Aan het front ontmoette hij  Oscar de Gruyter De Gruyter, Oscar
Lees meer , die er zijn  Fronttoneel Fronttoneel
Het Fronttoneel was een Nederlandtalig toneelgezelschap aan het IJzerfront tijdens de Eerste Wereldoorlog. Lees meer  oprichtte.

Na de oorlog was Van de Velde werkzaam op het secretariaat van de militaire gouverneur van Limburg en als bankbediende in Antwerpen. Dat werk moest hij opgeven nadat hij geweigerd had een petitie tegen  Frans van Cauwelaert Van Cauwelaert, Frans
Frans van Cauwelaert (1880-1961) was een Vlaamsgezinde katholieke politicus, die een hoofdrol speelde in de vernederlandsing van het openbare leven in Vlaanderen. Van Cauwelaert lag in 19... Lees meer  te ondertekenen. Vanaf 1920 schreef hij lyrisch drama. Zijn eerste succes behaalde hij met het moderne mysteriespel Christoffel, dat op verzoek van priester  Jan Bernaerts Bernaerts, Jan
Jan P. Bernaerts (1879-1956) was een Vlaamsgezinde priester, actief in de katholieke Vlaamse studentenbeweging en de toneelliefhebbersbeweging. Hij was aalmoezenier aan het front tijdens ... Lees meer  was geschreven en in 1924 opgevoerd werd tijdens het tweede Katholiek Nederlandsch Toneelcongres van de Algemeene Tooneelboekerij Algemeene Tooneelboekerij
De Algemeene Tooneelboekerij (ATB) was een uitleenbibliotheek die in 1909 werd opgericht en als doel had om het Vlaamse toneelrepertoire toegankelijker te maken voor katholieke liefhebber... Lees meer in Brussel. Bernaerts stelde in 1924 Van de Velde aan als redactiesecretaris van zijn tijdschrift  Tooneelgids Tooneelgids
Tooneelgids (1910-1914 en 1919-1940) was het orgaan van de katholieke Algemeene Toneelboekerij. Lees meer , een functie die Van de Velde behield tot 1929. Van de Velde was ook een van de twaalf stichters van de Pelgrimbeweging. Hij speelde een toonaangevende rol in het katholieke expressionisme.

De opvoering van zijn toneelstuk Tijl (1925) door  Het Vlaamsche Volkstooneel Het Vlaamsche Volkstooneel (1924-1932)
Lees meer  (VVT) was een hoogtepunt in Van de Veldes loopbaan (zie Toneel). Het stuk ging op 18 januari 1926 in prémière in het Trocadero in Brussel, anderhalf jaar later volgde een prestigieuze voorstelling in de Comédie des Champs Élysée in Parijs, waar Tijl als proeve van modernistisch theater enthousiast onthaald werd door de Parijse avant-garde. De inhoud van het stuk was nochtans aanzienlijk minder vooruitstrevend. Van de Velde gaf een integraal katholieke Vlaams-nationalistische interpretatie aan de Tijl Uilenspiegel van Charles de Coster De Coster, Charles
Charles de Coster (1827-1879) was een schrijver die behoorde tot de progressieve vleugel van het liberalisme. Zijn belangrijkste werken zijn Légendes flamandes (1858), Contes brabançons (... Lees meer , op wiens roman het bizarre Tijl een soort vervolg vormde. Erg stereotiep was de bijzonder negatieve karakterisering van de tegenpool van Lamme Goedzak, de ‘wandelende jood’, die als cafébaas John-Ahasveer symbool stond voor een genadeloos Joodse kapitalisme (zie Antisemitisme Antisemitisme
Lees meer ). Via John-Ahasveer en andere malicieuze personages, zoals de Vliegende Hollander, wilde Van de Velde de toeschouwer waarschuwen voor een ‘ontworteld’ modern internationalisme, dat in zijn stuk een even grote bedreiging vormde voor het Vlaamse volk als het franskiljonisme Franskiljon
'Franskiljon' is in het traditionele flamingantische discours de benaming van een voorstander en bevorderaar van de verfransing in Vlaanderen. Het begrip kenmerkt iemand die overtuigd is ... Lees meer . De auteur getuigde later: ‘Wanneer ik Tijl schreef was het er om te doen, om Vlaanderens en desnoods Hollands volk te doen voelen waar het hier schort en aan welke kwalen het moderne Vlaanderen lijdt. Tijl is van meet af gebouwd geweest op geweldige hevige contrasten. Romantisme tegenover realisme, symboliek tegenover naturalisme, satire tegenover sentimentaliteit. (...) De Vlaming is een amalgaam van al voornoemde eigenschappen.’ Ook het vervolg, Tijl II  (1930), droeg een sterk antimodern, anti-internationalistisch en antisemitisch karakter en gaf explicieter dan Tijl I lucht aan een anti-Belgisch ressentiment (zie Tijl Uilenspiegel Tijl Uilenspiegel
Tijl Uilenspiegel is een personage uit een laatmiddeleeuws Duits volksboek, dat van de 19de eeuw tot diep in de 20ste eeuw door uiteenlopende politieke bewegingen in België en Vlaanderen ... Lees meer ).

Toen regisseur  Johan de Meester De Meester, Johan (jr.)
Lees meer  het VVT in 1929 verliet, werd Van de Velde samen met  Renaat Verheyen Verheyen, Renaat
Renaat Verheyen (1904-1930) was als acteur en regisseur actief bij het Vlaamsche Volkstooneel en daarna bij het Nationaal Vlaamsch Tooneel. Lees meer  belast met het regiewerk. Na de afsplitsing van  Het Nieuwe Volkstooneel Het Nationaal Vlaamsch Tooneel
Het Nationaal Vlaamsch Tooneel was een rondreizend theatergezelschap, geleid door Staf Bruggen, dat de traditie van het Vlaamsche Volkstoneel voortzette in de periode 1924-1940. Lees meer  in 1930 werd hij directeur van het VVT. Van de Velde kon de neergang van het VVT echter niet tegenhouden en verliet het gezelschap in 1931. Later liet hij zich meermaals bitter uit over deze periode, waarin volgens hem het idealisme verraden werd door het materialisme. Vijf jaar later was hij samen met Filip de Pillecyn De Pillecyn, Filip
Filip De Pillecyn (1891-1962) was schrijver en journalist. Hij was actief in de Frontbeweging, werkte voor De Standaard en De Tijd en stichtte het satirisch weekblad Pallieter. Tijdens de... Lees meer en Ernest van der Hallen Van der Hallen, Ernest
Ernest van der Hallen (1898-1948) was een romantische katholiek-Vlaamse auteur, redacteur van Boekengids en Lectuurrepertorium, later bibliotheekinspecteur. Hij was een mentor van de jeug... Lees meer betrokken bij de oprichting van het radicaal-rechtse katholieke literatuurblad Volk Volk
Volk. Maandschrift voor Dietsche kunst en kultuur verscheen van 1935 tot 1941 als blad van Vlaams-nationalistische katholieken en ontwikkelde tijdens de eerste oorlogsjaren een ambigue ho... Lees meer .

In de jaren 1930 specialiseerde Van de Velde zich in jeugdtoneel en regisseerde hij in vele scholen allerlei toneelstukken (zie Jeugdliteratuur). Ook legde hij zich toe op het regisseren van massaspelen, zoals voor het  Vlaams Nationaal Zangfeest Vlaams Nationale Zangfeesten
Het Vlaams Nationaal Zangfeest is een Vlaams-nationalistische bijeenkomst die sinds 1933 jaarlijks wordt georganiseerd door het Vlaams Nationaal Zangverbond, later Algemeen Nederlands Zan... Lees meer  en de heilige bloedprocessie in Brugge. In 1936 debuteerde Van de Velde als romanschrijver met Het hart vecht (1936), dat een breed publiek aansprak. Hetzelfde gold voor zijn jeugdboeken, met in de eerste plaats Peter zoekt het geluk (1940). Van 1934 tot 1935 was hij programmaleider bij de Katholieke Vlaamsche Radio-Omroep Katholieke Vlaamsche Radio-Omroep
Lees meer .

In augustus 1940 werd Van de Velde aangezocht om toe te treden tot de Volksbeweging van het  Vlaamsch Nationaal Verbond Vlaamsch Nationaal Verbond
Het Vlaamsch Nationaal Verbond (VNV) (1933-1945) was een rechts-radicale Vlaams-nationalistische partij die tijdens de Tweede Wereldoorlog collaboreerde met de Duitse nationaalsocialistis... Lees meer , maar hij weigerde. Twee jaar later werd hij als leraar benoemd aan het Gentse conservatorium, maar nog hetzelfde jaar nam hij ontslag. In de oorlogsjaren publiceerde hij verschillende boeken, waaronder Willem van Saeftinghe (1943), dat verscheen in de Vlaams-nationalistisch geïnspireerde Lannoo Lannoo
Uitgeverij Lannoo werd in 1909 in Tielt opgericht. Aanvankelijk was er inhoudelijk een christelijk en Vlaams profiel met een prominente plek voor het werk van Stijn Streuvels. Later kreeg... Lees meer -reeks Dietsche Gestalten (1942-1943), de roman Nele van Ingedal (1944), andermaal een Uilenspiegel-bewerking met een radicale essentialistisch nationalistische en katholieke inzet, en zijn succesvolle Vondelroman De rechtvaerdige Trou (1945). Vanaf 1945 regisseerde hij voor de Koninklijke  Vlaamse Opera Vlaamse Opera
Lees meer  een zeventigtal stukken, onder meer een Peter Benoit Benoit, Peter
Peter Benoit (1834-1901) was een Vlaamsgezinde componist en muziekpedagoog. Lees meer -spel in 1951, naar aanleiding van diens vijftigjarige overlijden.

Van 1952 tot 1962 was Van de Velde als leraar toneelspelkunst aan het Antwerpse conservatorium verbonden. In 1967 werd hij lid van de Hoge Raad voor Dramatische Kunst. Hij vertaalde ook een aantal toneelwerken, terwijl zijn eigen werk in een vijftal talen verscheen. In zijn laatste levensjaren werd hij ernstig ziek en trok hij zich terug in ’s Gravenwezel.